Κοσεγιάν Χαρά

Χαρά Κοσεγιάν

Η Χαρά Κοσεγιάν – Φιλόλογος, διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών και λογοτέχνης – γεννήθηκε στο Ναύπλιο και ζει στη Ρόδο. Σπούδασε Κλασική Φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών κατά τα έτη 1982-1986 και το 2002 ανακηρύχτηκε διδάκτωρ του τμήματος Φιλοσοφίας Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας του ίδιου Πανεπιστημίου. Το θέμα της διδακτορικής της διατριβής ήταν το «Αναμορφωμένο πρόγραμμα διδασκαλίας της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και Γραμματείας στο Γυμνάσιο». Εξειδικεύτηκε στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας στη διδακτική της γλώσσας σε παιδιά με Μαθησιακές δυσκολίες, ενώ τώρα εργάζεται προς την κατάκτηση μεταδιδακτορικού στο Πανεπιστήμιο Πατρών με θέμα «Αρχαία Ελληνική Γραμματεία και Γεωεπιστήμες».

Έχει εργαστεί σε ερευνητικά προγράμματα και δημοσιεύσει πλήθος άρθρων- τόσο επιστημονικών όσο και ευρύτερου κοινωνικού ενδιαφέροντος- σε εφημερίδες και περιοδικά.

Από το σχολικό έτος 2007-2008 είναι σχολική Σύμβουλος φιλολόγων Δωδεκανήσου και εργάζεται ως εμπειρογνώμων για τη ανάπτυξη των νέων Προγραμμάτων Σπουδών, στο Πλαίσιο της πράξης Νέο πρόγραμμα σπουδών, στο επιστημονικό πεδίο: Ελληνική Γλώσσα- Γλωσσικός Γραμματισμός.

Στον επιστημονικό χώρο έχει δημοσιεύσει σε επιστημονικά περιοδικά σειρά άρθρων που αφορούν τη Διδακτική Μεθοδολογία και την Ελληνική γλώσσα και Γραμματεία.

Επιστημονικά βιβλία:

• “Λουκιανού Αληθής Ιστορία Α΄” : Εισαγωγή- Μετάφραση- Σχόλια Χαράς Κοσεγιάν, με σκίτσα των μαθητών του Γυμνασίου Ιαλυσού και υπέρτιτλους στα Αρχαία Ελληνικά εκδ. Μεταίχμιο, Αθήνα 2008.
• “Αρχαία επιβιώματα στα Νεοελληνικά δημοτικά τραγούδια” Συμβολή στην έρευνα μέσα από το παράδειγμα -κυρίως- των παραδοσιακών τραγουδιών της Καρπάθου, Παπαζήση, Αθήνα 2010.
• Eυαγγελία Μουλά- Χαρά Κοσεγιάν, “Η αξιοποίηση των κόμικς στην εκπαίδευση”, Κριτική, Αθήνα 2010.

Στη λογοτεχνία εμφανίστηκε το 1998 με το έργο «Πευκοβελόνες». Έκτοτε έχουν κυκλοφορήσει τα μυθιστορήματά της:

“Έχει κι άλλες όψεις το φεγγάρι”, Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη, 1999.

“Γλυκό με θλιμμένα καρύδια”, Κοχλίας, 2002.

“Ανατέλλει και στη Ντέια”, Κοχλίας. 2003.

“Η λοχεία της απουσίας”, Οδός Πανός, 2013.

Παράλληλα έχει δημοσιεύσει έρευνες που αφορούν στη Λογοτεχνία και διηγήματα σε περιοδικά, όπως το Δίφωνο, το περιοδ. 5/7, τα Ροδιακά Γράμματα, ενώ κείμενά της έχουν ανθολογηθεί στο βιβλίο του Παναγιώτη Νούτσου, Κως, Μια πόλη στη Λογοτεχνία (Μεταίχμιο).

Πηγή

• Ιστοσελίδα:  http://www.chara-cosseyan.com

15ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών – Ναύπλιο, 6-9 Μαρτίου 2014

Πανελλήνιο Συνέδριο της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών

Η Ένωση Ελλήνων Φυσικών (Ε.Ε.Φ.) διοργανώνει  το 15ο Πανελλήνιο Συνέδριο Φυσικής, με αντικείμενο: «Σύγχρονη Φυσική και Κοινωνία, Επιτεύγματα-Τεχνολογία-Έρευνα», σε συνεργασία με την Περιφέρεια Πελοποννήσου, τη Δ/νση Β/θμιας Εκπαίδευσης Αργολίδας  και το  Πανεπιστήμιο  Πελοποννήσου  – Τμήμα  Θεατρικών  Σπουδών.

Τα Πανελλήνια Συνέδρια της Ε.Ε.Φ. διοργανώνονται κάθε δύο χρόνια ανά την Ελλάδα, με σκοπό αφενός την ενημέρωση σε σύγχρονα θέματα Φυσικής και αφετέρου να φέρει κοντά όλους τους Φυσικούς με πλήθος εκδηλώσεων επιστημονικού χαρακτήρα.

Το συνέδριο φιλοδοξεί να προσεγγίσει τις νεότερες τάσεις, εξελίξεις και τεχνολογίες που παρουσιάζει η Σύγχρονη Φυσική μέσα από εισηγήσεις διακεκριμένων ομιλητών, παραδείγματα, συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης, προφορικές ή αναρτημένες ανακοινώσεις, εργαστηριακά σεμινάρια για εκπαιδευτικούς και  από ειδικές συνεδρίες. Τόπος διεξαγωγής του συνεδρίου: Βουλευτικό Ναυπλίου.

Ενδεικτικά  κάποιες  από  τις  δράσεις θα  είναι: παρατήρηση ηλιακών  κηλίδων,  ουρανογραφία, επίδειξη  πειραμάτων  σε μαθητές,  παραγωγή  βιοντήζελ  από  μαθητές,  διαδικτυακές  συνδέσεις  με  ερευνητικά  κέντρα  και  άλλα.

Περισσότερες πληροφορίες και το πρόγραμμα του Συνεδρίου στην ιστοσελίδα του Ε.Ε.Φ.:  http://15physics.uth.gr/

Διάλεξη του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Harvard, στο Κρανίδι

«Events Series 2014»

«Κλασικά πρότυπα και η πρόσληψή τους: Από τους Αχαιμενίδες έως τον γερμανικό εθνοσοσιαλισμό»

Harvard

Την Τετάρτη 12 Μαρτίου 2014 και ώρα 7.00 μ.μ. στην Αίθουσα Εκδηλώσεων του Γενικού Λυκείου Κρανιδίου, στο Κρανίδι, θα δώσει διάλεξη ο Γεώργιος Τσομής, Επίκουρος Καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας, στο Τμήμα Ελληνικής Φιλολογίας, Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, Υφηγητής Κλασσικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Goethe, Frankfurt am Main.

Θέμα της ομιλίας, η οποία εντάσσεται στο πλαίσιο της σειράς διαλέξεων και εκδηλώσεων «Events Series 2014», θα είναι: Η “επιστροφή” της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας: Ο Αριστοτέλης, ο Ευριπίδης και η γέννηση της όπερας (τέλη 16ου, αρχές 17ου αιώνα).

Συνομιλητής του κύριου Τσομή θα είναι ο Michael Richard Seibel, σκηνοθέτης θεάτρου και όπερας (Master of Arts), Καθηγητής Υποκριτικής στην Ανώτερη Δραματική Σχολή «Μαίρης Βογιατζή Τράγκα».

Η σειρά εκδηλώσεων «Events Series 2014» πραγματοποιείται σε συνεργασία με τους Δήμους Ναυπλιέων, Άργους-Μυκηνών, Ερμιονίδας και Επιδαύρου.

Jean-Charles Moretti «Το θέατρο της Δήλου και το ελληνιστικό θέατρο στην Ελλάδα»

«Το θέατρο της Δήλου και το ελληνιστικό θέατρο στην Ελλάδα»

Το Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου σε συνεργασία με το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών (Ελλάδας) του Πανεπιστημίου του Harvard σας προσκαλούν στην ομιλία του κυρίου Jean-Charles Moretti, διευθυντή στο Ινστιτούτο Έρευνας της Αρχαίας Αρχιτεκτονικής του CNRS (Εθνικό Ίδρυμα για την Επιστημονική Έρευνα) στη Λυόν και διευθυντή των γαλλικών ανασκαφών στη Δήλο και την Κλάρο, με τίτλο:

«Το θέατρο της Δήλου και το ελληνιστικό θέατρο στην Ελλάδα»

την Τρίτη 11 Μαρτίου 2014, στις 12:00 μ.μ., στην αίθουσα Διαλέξεων του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών στο Ναύπλιο.

Συντονισμός: Μαρία Μικεδάκη, Λέκτορας του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Η ομιλία και η συζήτηση που θα ακολουθήσει θα είναι στα ελληνικά.

«ΛΟΥΗΣ – επτά φορές να πέφτεις, οκτώ να σηκώνεσαι». Η νέα ταινία ντοκιμαντέρ του Γιώργου Ζέρβα στο 16ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης

 Πρεμιέρα στο επίσημο πρόγραμμα του 16ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (13-24 Μαρτίου) θα πραγματοποιήσει η ταινία ντοκιμαντέρ του γνωστού κινηματογραφιστή από την Πρόσυμνα Αργολίδας,Γιώργου Χρ. Ζέρβα «ΛΟΥΗΣ – επτά φορές να πέφτεις, οκτώ να σηκώνεσαι». Η ταινία θα προβληθεί στην αίθουσα «Τόνια Μαρκετάκη» την Τετάρτη 19 Μαρτίου στις 20:00 και το Σάββατο 22 Μαρτίου στις 15:00.

ΛΟΥΗΣ – επτά φορές να πέφτεις, οκτώ να σηκώνεσαι

Πρόκειται για το πορτρέτο του ογδονταεξάχρονου Λεωνίδα Λάμπρου που έζησε και ζει μια σχεδόν κανονική ζωή στο Ναύπλιο. Κανονική γιατί δεν διέφερε ουσιαστικά από τις ζωές πολυάριθμων Ελλήνων. Σχεδόν κανονική, γιατί κάποια δραματικά γεγονότα σημαδεύουν μέχρι σήμερα τη ζωή του.

Μέσα από την καθημερινότητά του, αλλά και από μοναδικά ντοκουμέντα και κινηματογραφικές ταινίες που ο ίδιος είχε τραβήξει με μια κινηματογραφική κάμερα 8mm και ξαναβλέπει μετά από σαράντα τόσα χρόνια, αναδεικνύονται στιγμές από το παρελθόν του, από τη ζωή στη γενέθλια πόλη του, από γεγονότα ιστορικά που τον καθόρισαν. Πόσοι έχουν φύγει κι έχω μείνει μόνος, μονολογεί συντριμμένος κοιτάζοντας τις ταινίες. Μνήμες πικρές αλλά και συγκινητικές, βάσανα και αγώνες για την επιβίωση, σκέψεις και ιδέες. Πτυχές της μεταπολεμικής ιστορίας μας που βιώνονται με αντιφάσεις και συγκρούσεις. Μα πάνω από όλα το τραύμα της απώλειας.

Το ντοκιμαντέρ σκιαγραφεί τον ΛΟΥΗ, όπως τον αποκαλούν όλοι, που παθιάζεται να τρέχει εδώ κι εκεί. Σήμερα όταν το σώμα δεν ακολουθεί είναι με το μυαλό που συμπληρώνει αυτά τα πετάγματα. Πάντα ανήσυχος, σε εγρήγορση.

ΛΟΥΗΣ – επτά φορές να πέφτεις, οκτώ να σηκώνεσαι

ΛΟΥΗΣ – επτά φορές να πέφτεις, οκτώ να σηκώνεσαι

 

ΛΟΥΗΣ – επτά φορές να πέφτεις, οκτώ να σηκώνεσαι

ΛΟΥΗΣ – επτά φορές να πέφτεις, οκτώ να σηκώνεσαι

ΛΟΥΗΣ – επτά φορές να πέφτεις, οκτώ να σηκώνεσαι

Δεν πρόκειται για ένα ακαδημαϊκό, ιστορικό ντοκιμαντέρ, αλλά για το πέρασμα του χρόνου της ζωής ενός χαρακτηριστικού ανθρώπου, τις μνήμες που αναβλύζουν, τις ατέρμονες συζητήσεις στην πλατεία Συντάγματος για ζητήματα του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος, μα πάνω από όλα την υπαρξιακή αγωνία να παραμείνει ζωντανός ένας ηλικιωμένος στην ωραιότερη ίσως πόλη της Ελλάδας, το Ναύπλιο, σε μια τόσο δύσκολη πραγματικότητα όπως η σημερινή.

Η ταινία θα προβληθεί στην αίθουσα «Τόνια Μαρκετάκη» την Τετάρτη 19 Μαρτίου στις 20:00 και το Σάββατο 22 Μαρτίου στις 15:00.

Σκηνοθεσία – Κάμερα – Μοντάζ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΡ. ΖΕΡΒΑΣ
Σενάριο: ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΡ. ΖΕΡΒΑΣ & ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ
Τεχνικός Σύμβουλος: ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΥΛΟΥΔΗΣ
Γραφίστας: ΝΙΚΟΣ ΤΣΟΥΤΗΣ
Παραγωγή: ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΕΡΒΑΣ FILM PRODUCTIONS
Ντοκιμαντέρ: 62′ | HD | 16:9 | έγχρωμο

Το trailer της ταινίας ντοκιμαντέρ είναι διαθέσιμο προς προβολή και μεταφόρτωση από τον παρακάτω σύνδεσμο: http://vimeo.com/86907204

Ομιλία στο Δαναό με θέμα: «Καρκίνος παχέος εντέρου – Από την διάγνωση στη θεραπεία»

Στα πλαίσια του προγράμματος Διαλέξεων και Συζητήσεων της χειμερινής περιόδου, ο Σύλλογος Αργείων «Ο Δαναός» συνεχίζει τις μετακλήσεις σημαντικών και διακεκριμένων  προσωπικοτήτων, προκειμένου να προσφέρει στους Αργείους την ευκαιρία επικοινωνίας με θέματα που αφορούν στον άνθρωπο και τις πνευματικές του αναζητήσεις.

Την Κυριακή  16 Μαρτίου 2014  και  ώρα 6.30   μ.μ. στην αίθουσα διαλέξεων του Συλλόγου Αργείων «Ο Δαναός» Αγγελή Μπόμπου 8, στο Άργος,  θα μιλήσει:

Ο κ. Γεώργιος Ζωγράφος Καθηγητής  Χειρουργικής, Διευθυντής Α΄ Προπαιδευτικής Χειρουργικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών  Γ.Ν.Α. «ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ», με θέμα:         

  Καρκίνος παχέος εντέρου

Από την διάγνωση στη θεραπεία

Σε συνεργασία με τον Σύλλογο Καρκινοπαθών και Φίλων Ν. Αργολίδας «Η ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ».                                                                 

Θα προβληθούν σχετικές διαφάνειες και θα ακολουθήσει συζήτηση.

Γεώργιος Ζωγράφος

Αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1980 και περάτωσε την ειδικότητα της Γενικής Χειρουργικής στην Α’ Προπαιδευτική Χειρουργική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών.  Το 1988  αναγορεύτηκε  Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Υπήρξε Υπότροφος του Κοινωφελούς Ιδρύματος «Αλέξανδρος Ωνάσης»  και μετεκπαιδεύτηκε σε έμμισθες θέσεις σε διάφορα ερευνητικά κέντρα του εξωτερικού μεταξύ των οποίων το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείo Queen’s Medical Centre του Νοttingham, το Royal Postgraduate Medical School του Hammersmith Hospital του Λονδίνου,  το Roswell Park Memorial Institute του Buffalo, Νew York, το Saint James Hospital του Λονδίνου, το General Hospital of Birmingham και το Leeds General Infirmary.          Διετέλεσε to 1987 Επιμελητής  στη Θωρακοχειρουργική Κλινική και στην Γ’ Χειρουργική Κλινική του Αντικαρκινικού Νοσοκομείου Αθηνών “Άγιος Σάββας”, καθώς και Επιμελητής’ στην Β’ Χειρουργική Κλινική του Νοσοκομείου του “Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού” (“Κοργιαλένειο-Mπενάκειο”). Το 1992 εξελέγη Λέκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών και ακολούθως Eπίκουρος Καθηγητής, Μόνιμος Επίκουρος Καθηγητής και Αναπληρωτής Καθηγητής. Το 2009 εξελέγη Καθηγητής Α’ Βαθμίδος και Διευθυντής της Α’ Προπαιδευτικής Χειρουργικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών που είναι εγκατεστημένη στο ΓΝΑ «Ιπποκράτειο».

Με πρωτοβουλία του από το 1999 επετεύχθη σταδιακή οργάνωση και λειτουργία, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα,  της Μονάδας Μαστού  της Α’ Προπαιδευτικής Χειρουργικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών στο «Ιπποκράτειο Γ.Ν.Α», η οποία έχει χαρακτηρισθεί ως η πλέον πλήρης και σύγχρονη στον Ελληνικό χώρο αλλά και από τις καλύτερες στην Ευρώπη. Στη Μονάδα αυτή εκπαιδεύονται πολλοί νέοι ιατροί στην αντιμετώπιση των παθήσεων του μαστού και την έχει επισκεφθεί για απόκτηση εμπειρίας αλλά και για την παρακολούθηση της οργάνωσης και του τρόπου λειτουργίας της αξιοσημείωτος αριθμός Χειρουργών και Ογκολόγων από την Ελλάδα αλλά και το εξωτερικό.

Διαθέτει πλούσιο ερευνητικό, συγγραφικό και συντακτικό έργο καθώς έχει άνω των 250 δημοσιεύσεων σε διεθνή έγκριτα επιστημονικά περιοδικά, καθώς και 60 δημοσιεύσεις σε ελληνικά περιοδικά, 20 κεφάλαια σε Ελληνικά και Διεθνή βιβλία και πληθώρα ανακοινώσεων και εισηγήσεων σε Ελληνικά και Διεθνή Συνέδρια. Έχει επίσης συμμετάσχει σε πληθώρα χρηματοδοτούμενων ερευνητικών προγραμμάτων και κλινικών μελετών.

Υπήρξε κατ’ επανάληψη προσκεκλημένος Εκπρόσωπος της Ελλάδας στην «Επιτροπή Επιλογής Ερευνητικών Προγραμμάτων» της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας στις Βρυξέλλες, προσκεκλημένος ομιλητής σε μεγάλο αριθμό Διεθνών – Ευρωπαϊκά συνεδρίων, προσκεκλημένος συγγραφέας πολλών κεφαλαίων σε βιβλία διεθνών εκδόσεων καθώς και προσκεκλημένος κριτής πολλών διεθνών επιστημονικών περιοδικών. Είναι μέλος της American Association  for  the Advancement of Science, το δε βιογραφικό του αναφέρεται στο Original Who’s Who in Medicine and Healthcare και έχει προσκληθεί από το Ινδικό Υπουργείο Υγείας για την οργάνωση του προγράμματος  «Protocol–nutritional risk factors in breast carcinoma». Είναι Fellow of the American College of Surgeons (FACS) (2003) καθώς και Εθνικός Εκπρόσωπος της Ελλάδας στην NESA (New European Surgical Association).

Έχει επίσης διατελέσει Γεν. Γραμματέας της «Ελληνικής Εταιρείας Τραύματος και Επείγουσας Χειρουργικής» (1995, 2002), Μέλος του Δ.Σ. της «Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας» (1998), Ειδικός Γραμματέας στο Δ.Σ. της «Ελληνικής Εταιρείας Ενδοσκοπικής Χειρουργικής και άλλων Επεμβατικών Τεχνικών» (2000-2002), Μέλος Επιτροπής του Κεντρικού Συμβουλίου Υγείας (ΚΕ.Σ.Υ), για την αναγνώριση ειδικότητας από το εξωτερικό, Μέλος του Δ.Σ. της «Επαγγελματικής Ένωσης Ελλήνων Χειρουργών» (2002), Γενικός Γραμματέας  της Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας (2005-2010) και Αναπληρωματικό Μέλος στο Δ.Σ. του Α΄ ΔΥΠΕ, Μέλος της Ειδικής Επιτροπής του ΚΕ.Σ.Υ για την εξέταση του χρόνου άσκησης των ιατρών από χώρες του εξωτερικού για την απόκτηση ειδικότητας, Σύμβουλος του Προέδρου του ΚΕ.Σ.Υ για θέματα έγκρισης δαπανών των ασφαλισμένων, Μέλος της 5μελούς Επιτροπής για την εξέταση των υποψηφίων για μετεγγραφή για λόγους υγείας στο Ε.Κ.Π.Α (2004-2008).Τέλος έχει διοργανώσει πληθώρα ημερίδων, ενημερωτικών εκδηλώσεων και προγραμμάτων προληπτικού ελέγχου του πληθυσμού για τον καρκίνο, με ιδιαίτερη έμφαση την Ελληνική Επαρχία.

Ο Νομικός Κόσμος του Ναυπλίου και η  Επανάσταση της 1^ης  Φεβρουαρίου 1682. Γούναρης Αναστάσιος, Φιλόλογος - Ιστορικός - Συγγραφέας, Ναυπλιακά Ανάλεκτα VIΙI, Πρακτικά Επιστημονικού Συμποσίου, «150 Χρόνια Ναυπλιακή Επανάσταση» Ναύπλιο, 2013

Η μαρτυρημένη δράση δικηγόρων, που ζούσαν τότε στο Ναύπλιο, αρχίζει ένα χρόνο πριν από την Επανάσταση. Οι παλαιότεροι ανήκουν στον πολιτικό κύκλο της Κ. Παπαλεξοπούλου.

 Πέντε από αυτούς, μαζί με τη στρατιωτική ηγεσία, αποφασίζουν την πρόωρη έναρξη του αγώνα και εργάζονται πυρετωδώς  για την επιτυχία του. Aυτοί αποτελούν την προσωρινή Κυβερνητική Επιτροπή, η οποία – ανάμεσα σε άλλα – ξεσηκώνει το λαό, αναθέτει στο φοιτητή της Νομικής Σχολής Θ. Φλογαϊτη την έκδοση της επαναστατικής εφημερίδας «Ο Συνταγματικός Έλλην» και διορίζει δημοτικό αστυνόμο τον κοσμαγάπητο δικηγόρο Κ. Ευθυμιόπουλο.

 Συγκροτείται νέα μόνιμη Κυβερνητική Επιτροπή, η οποία ως Κυβέρνηση ασχολείται και φροντίζει για όλα τα θέματα, πλην των στρατιωτικών. Έχει δέκα μέλη, τα έξη από τα οποία είναι δικαστές και δικηγόροι. Από αυτούς τρεις συγκροτούν ισάριθμα εθελοντικά σώματα και τρεις πηγαίνουν για να ξεσηκώσουν την Αρκαδία.

Άλλοι δικηγόροι εντάσσονται σε διάφορες εθελοντικές στρατιωτικές μονάδες. Κάποιοι με την ευγλωττία τους ενθουσιάζουν λαό και στρατό. Εκφωνούν επικήδειους για τα θύματα του αγώνα. Πρωτοστατούν στην καύση της λαιμητόμου και λύνουν ανθρωπιστικά το πρόβλημα των πολλών υποδίκων και καταδίκων στις φυλακές της πόλης. Σημαντική είναι η συμβολή των δικηγόρων στη σύνταξη της Έκθεσης των Επαναστατών προς τις Προστάτιδες Δυνάμεις. Την κρίσιμη μέρα της 1 Μαρτίου, όλοι τους, από τον εφέτη Πετιμεζά μέχρι το δικηγόρο Ααρών, αγωνίζονται με θάρρος, που κάποτε φθάνει τον ηρωισμό.

 Μετά την ήττα και τη διάσπαση, συνεχίζουν τον αγώνα και προσπαθούν να διευθετήσουν τα πράγματα όσο μπορούν. Ζητούν γενική αμνηστία για τους ίδιους και τους πρώην φυλακισμένους κι όταν αντιλαμβάνονται πως ο γερμανο-ελβετός  αρχηγός του βασιλικού στρατού τους εμπαίζει, ο δικηγόρος Κ. Φαρμακόπουλος του δηλώνει: «λοιπόν, στρατηγέ, έλθετε να κυριεύσητε ερείπια ουχί πόλιν». Τελικά, εξαιρούνται από την αμνηστία 19 άτομα: 12 στατιωτικοί  και 7 πολίτες. Από τους δεύτερους οι 2 είναι δικαστικοί και οι 3 δικηγόροι.

Σκηνή από τη Ναυπλιακή Επανάσταση, 1862.

Αναδιφώντας τις πηγές και τα ιστορικά έργα που υπάρχουν για τη Ναυπλια­κή Επανάσταση της 1ης Φεβρουαρίου του 1862, διαπιστώνουμε αμέσως την ύπαρξη μιας πραγματικής εθνικολαϊκής εκδήλωσης. Την Επανάσταση όμως αποφάσισαν, οργάνωσαν και διεύθυναν άνθρωποι από το αστικό στρώμα της αναπλιώτικης κοινωνίας, με σκοπό την εφαρμογή των καταπατούμενων από το σύστημα[1] συνταγματικών όρων του 1844 και τη λύση των εθνικών και άλλων προβλημάτων,[2] που ταλάνιζαν το μικρό[3] τότε Βασίλειο της Ελλάδος.

Μια άλλη διαπίστωση, η οποία προκύπτει πάλι από τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας, είναι ότι μεγάλος αριθμός των αστών που πρωταγωνίστησαν στον επαναστατικό αγώνα της πόλης του Ναυπλίου ήσαν δικαστές και δικηγόροι.[4] Ο νομικός κόσμος, λόγω της ειδικής επιστημονικής συγκρό­τησής του και της συνεχούς επαγγελματικής απασχόλησής του στην απόδοση του δικαίου, ήταν πιο ευαίσθητος δέκτης των επαναστατικών μηνυμάτων.

Καλλιόπη Σπ. Παπαλεξοπούλου. Φώτο από το « Ημερολόγιον του 1904, Κ. Φ . Σκόκου », Τόμ. 19, Αρ. 1, σελ. 241.

Στο Ναύπλιο – πριν ακόμη από την Επανάσταση – υπάρχει και δρα ένας σημαντικός επαναστατικός πυρήνας, αποτελούμενος κυρίως από δικηγόρους και αξιωματικούς. «Εκ των εποχών εκείνων του Μαρτίου και του Απριλίου του 1861», γράφει μετά τη Ναυπλιακή Επανάσταση στο προς τον Όθωνα Υπόμνημά του ο επί των Εσωτερικών υπουργός του Χ. Χριστόπουλος, «εί­χεν αναπτυχθεί και εφαίνετο παγιούμενον εν Ναυπλίω το αντιδραστικόν κατά των καθεστώτων πνεύμα, η δε οικία της Κ. Παπαλεξοπούλου, ήτις αείποτε ην η διδάσκαλος πάσης κατά των ιερών προσώπων των ΑΑΜΜ βλασφημίας και ύβρεως, συχναζομένη υπό διαφόρων νέων δικηγόρων και αξιωματικών του στρατού, υπήρξε το κέντρον πάσης κατά των καθεστώτων μηχανορραφίας και ραδιουργίας [...]».[5]

Ο ίδιος υπουργός δίνει στο ιστορικώς πολύτιμο Υπόμνημά του δύο ακόμη ενδιαφέρουσες για το θέμα μας πληροφορίες: «Την νύκτα», γράφει, «της 24ης προς την 25ην Ιανουαρίου ε.έ., οπότε επρόκειτο να πανηγυρισθή η βασιλι­κή της ημέρας ταύτης εορτή,[6] νέοι λίβελλοι, περιέχοντες τας πλέον ανιέρους βλασφημίας και ύβρεις κατά των ιερών προσώπων των ΑΑΜΜ, ευρέθησαν εν Ναυπλίω, τοιχοκολλημένοι και ερριμένοι εις τας οδούς [...]». Το ίδιο επαναλαμβάνεται και την επόμενη νύχτα, αλλά την 29η «αυθόρμητοι και αθρόοι οι εγκριτότεροι του Ναυπλίου εξ όλων σχεδόν των τάξεων, οίον έμποροι, κτηματίαι, δικηγόροι και ο δήμαρχος μετά των μελών του δημοτικού συμ­βουλίου, προσήλθον εις το νομαρχείον», για να εκφράσουν την αγανάκτησή τους «κατά του εν σκότει εργαζομένου λιβελλογράφου [...]».[7] Ένα μέρος από αυτούς θα αποτελέσουν την πολιτική ηγεσία της Επανάστασης.

Η δεύτερη πληροφορία του Χριστόπουλου είναι γενική· αφορά στο ποιοι από τις επαρχίες είχαν επαναστατικό φρόνημα. Οι δικηγόροι είναι πρώτοι στη λίστα: «Ήσαν δε», γράφει, «εν ταις επαρχίαις οι περί των κοινών συζητούντες και μετά πικρίας τας πράξεις διερχόμενοι [...]. Οι δικηγόροι σχεδόν οι πλεί­στοι».[8] Το ίδιο συνέβαινε και στ’ Ανάπλι.

Μία άλλη σημαντική πηγή, ο άγνωστος χρονικογράφος της Ναυπλιακής Επανάστασης, μας δίνει μια ακόμη σχετική πληροφορία. Την 1η Απριλίου 1861, ο άτυπος[9] ακόμη Δικηγορικός Σύλλογος Ναυπλίου οργάνωσε στο Άρ­γος ένα πολιτικό συμπόσιο «εις το οποίον παρευρέθησαν υπέρ τους τριάκοντα πολίτας και αξιωματικούς. [...] των θυρών κεκλεισμένων εσυμφωνήθη αντι­κείμενον μεγίστης σημασίας [...]. Εικών δε πρίγκηπός τινος[10] ξένου και με­γάλου [...] ενηγκαλίσθη και ησπάσθη παρ’ όλων, ως μέλλοντος να συντελέση προς ευδαιμονίαν και μεγαλείον του έθνους».[11]

Προσωπογραφία Μιχαήλ Ιατρού (1848). Διονύσιος Τσόκος, λάδι σε μουσαμά, 69Χ54 εκ. Συλλογή: Ελένης Σπηλιωτάκη.

Όπως γνωρίζουμε, η Επανάσταση,[12] λόγω απροόπτου συμβάντος, ξεσπά πρόωρα τη νύχτα της 31ης Ιανουαρίου προς 1η Φεβρουαρίου. Ο χρόνος της έκρηξής της συζητείται και αποφασίζεται στο σπίτι του εφέτη Γ. Πετιμεζά. Προγραμματίζεται αμέσως στρατιωτικά και πολιτικά. Το πάνω χέρι έχουν οι πολιτικοί. Τα ηνία κρατά η πενταμελής Προσωρινή Κυβερνητική Επιτρο­πή. Την αποτελούν ο εφέτης Γ. Πετιμεζάς, ο πρωτοδίκης Π. Μαυρομιχάλης και οι έγκριτοι δικηγόροι, Γρηγ. Δημητριάδης, Γεώργ. Αντωνόπουλος, Ιω. Παπαζαφειρόπουλος. Γραμματέας της είναι ο δικαστικός υπάλληλος Δημ. Καλιοντζής. Η Επιτροπή αυτή – ανάμεσα σε άλλα – εκδίδει δύο Διακηρύξεις, ξεσηκώνει το λαό και αναθέτει στο νεαρό φοιτητή της Νομικής, μαχητή και δημοσιογράφο Θεόδωρο Φλογαΐτη την έκδοση της επαναστατικής εφημε­ρίδας Ο Συνταγματικός Έλλην. Στη συνέχεια, η Προσωρινή Κυβερνητική Επιτροπή διευρύνεται με την προσθήκη πέντε ακόμη αιρετών μελών: του δήμαρχου Πολ. Ζαρειφόπουλου, του πρόεδρου του Δημοτικού Συμβουλίου Μιχ. Ιατρού, του πρώην Βουλευτή Γ. Ι. Ιατρού, του δημοτικού σύμβουλου Β. Κόκκινου και του δικηγόρου Κ. Πετσάλη. Γραμματέας της αναλαμβάνει ο νέος δικηγόρος Γ. Δ. Ποσειδών.[13] Όπως βλέπουμε, οι νομικοί υπερτερούν όχι μόνο σε αριθμό αλλά – όπως θα διαπιστώσουμε – και σε δύναμη. Άλλοι δικηγόροι υπηρετούν σε λόχους εθελοντών και αλλού. Γενικά, οι άνθρωποι αυτοί κλιμακώνονται σε διάφορες θέσεις: από απλός μαχητής μέχρι μέλος της Κυβερνητικής Επιτροπής.

Αυτή η μόνιμη πλέον Κυβερνητική Επιτροπή ασχολείται και φροντίζει για όλα τα θέματα, πλην των στρατιωτικών. Τρία από τα μέλη της οργανώ­νουν ισάριθμους στρατιωτικούς λόχους εθελοντών: ο Μαυρομιχάλης το λόχο εκ Λακώνων, ο Πετιμεζάς το λόχο εκ Καλαβρυτινών και ο Αντωνόπουλος το λόχο εκ Τριπολιτών.[14] Ο Πετιμεζάς, ο Παπαζαφειρόπουλος και ο Αντωνόπου­λος, με ένα μικρό τμήμα Ιππικού, πηγαίνουν στην Τριπολιτσά, για να ξεση­κώσουν την Αρκαδία.[15]

Σημαντική είναι η συμβολή των νομικών της Επανάστασης στη σύνταξη της αναλυτικής έκθεσης «Προς τους εξοχωτάτους Κυρίους Πρέσβεις των τριών Μεγάλων Ευεργετίδων της Ελλάδος Δυνάμεων, Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσσίας». Την υπέβαλαν γιατί κυρίως ήθελαν να τους διαβεβαιώσουν ότι η Επανάσταση «ουδόλως τείνει εις την προσβολήν τής διά των συνθηκών καθιερωθείσης και υφισταμένης εν Ελλάδι μοναρχικής και συνταγματικής τάξεως ή των διεθνών σχέσεων ουδέ το παράπαν αντίκειται εις τους υψηλούς περί της Ανατολής σκοπούς των Δυνάμεων». Την κύρια ευθύνη για τη σύνταξη της διπλωματικής αυτής έκθεσης είχαν οι δικηγόροι Γ. Στεφόπουλος, Κ. Φαρμα­κόπουλος και Κ. Πετσάλης,[16] καθώς και ο Θ. Φλογαΐτης.

Η προοδευτική αντίληψη αυτών των ανθρώπων νομίζω πως υπήρξε σημαντική και στην αντιμετώπιση του προβλήματος των φυλακισμένων, οι οποίοι βρίσκονταν τότε στις φυλακές του Παλαμηδιού και της πόλης: υπόδικοι – κα­τάδικοι (πολλοί βαρυποινίτες)· εξακόσιοι σύμφωνα με τον Καρολίδη, υπερχί­λιοι κατά το Λαμπρυνίδη. Το πρόβλημα ήταν δύσκολο και απασχόλησε πολύ την ηγεσία της Επανάστασης. Τελικά, ύστερα από τη γνωμοδότηση ενός ειδικού συμβουλίου, άρχισε η κατά τμήματα αποφυλάκισή τους και η εθελοντική κατάταξη των ικανοτέρων στον επαναστατικό στρατό. Η διαγωγή τους σε όλη τη διάρκεια της Επανάστασης υπήρξε ανεπίληπτη, ορισμένοι δε έπεσαν πολεμώντας στο πεδίο της μάχης.[17]

Οι ηγέτες της Επανάστασης, προκειμένου να διατηρήσουν ακμαίο, υψηλό και αμείωτο το ηθικό φρόνημα των αγωνιζομένων και του λαού, έλαβαν απο­φάσεις, για την πραγματοποίηση των οποίων η συμβολή του νομικού κόσμου ήταν σημαντική. Αποφάσισαν και κήδευσαν μεγαλόπρεπα τους νεκρούς του αγώνα: «η κηδεία του ανθυπασπιστού [Ιω.] Παγώνη εγένετο μεθ’ όλης της παρατάξεως αποδοθεισών αυτώ τιμών ανθυπολοχαγού· άπασα η πόλις συνώ­δευσε τον νεκρόν μέχρι του τάφου του. Ο Θ. Φλογαΐτης απήγγειλε επιτάφιον λόγον [...]».

Με τον ίδιο τρόπο κηδεύτηκαν και ο ανθυπασπιστής Ιππικού Περ. Φαγκρίδης (για τον οποίο εκφώνησε επικήδειο λόγο ο Π. Μαυρομιχά­λης), ο ανθυπασπιστής Πυροβολικού Γεωργ. Σταύρου (για τον οποίο εκφώνη­σαν λόγους ο Π. Μαυρομιχάλης και ο Ηλ. Κρομμύδας) κ.ά.[18]

Παράλληλα, η Επαναστατική Επιτροπή οργανώνει τακτικά λαϊκές γιορτές και συγκεντρώσεις, κατά τη διάρκεια των οποίων φλογεροί ρήτορες που προέρχονται κυρίως από τον νομικό κύκλο, αναρριπίζουν τον επαναστατικό ενθουσιασμό. Κατά τη διάρκεια μιας τέτοιας συγκέντρωσης (που έγινε στις 21 Φεβρουαρίου) ο λαός προχώρησε σε μια εξαιρετικά συμβολική πράξη: «[...] έκαυσε την λαιμητόμον εν πομπή· δείξας το προς την θανατικήν ποινήν μίσος του, έπραξεν πράξιν αξίαν του ΙΘ΄ αιώνος. Ο δε ενθουσιώδης Π. Μαυ­ρομιχάλης εξεφώνησε τον επόμενον λόγον [...]».[19] Πιστεύω πως στην υλοποίηση αυτής της ανθρωπιστικής σκέψης πρέπει να έπαιξε ρόλο και η παρουσία των δύο δικαστικών και των πολλών δικηγόρων που υπηρετούσαν στις τάξεις των αγωνιστών της Ναυπλιακής Επανάστασης.

Κοντά σ’ αυτά, οι ηγέτες της Επανάστασης ευνοούν την μεταξύ των πολεμιστών αναβίωση του παλαιού εθίμου της μπέσας. Στρατιώτες, υπαξιωματικοί και εθελοντές πολίτες δένονται μεταξύ τους με αμοιβαίους όρκους αδελφοσύ­νης και αφοσίωσης. Σε μια τέτοια τελετή αναφέρεται ο Συνταγματικός Έλλην: «Χθες [= 27 Φεβρουαρίου] την πρωίαν όλοι σχεδόν οι υπαξιωματικοί και πάμπολλοι πολίται συνεδέθησαν διά δεσμού αδελφότητος εκκλησιαστικής, αδελφοποιίας , ψαλείσης εν τω ναώ του Αγίου Γεωργίου. Κατόπιν επαιάνισεν η μουσική και πλήρεις ενθουσιασμού οι στρατιώται και οι πολίται έψαλαν άσματα εθνικά. Εις την τελετήν ταύτην παρήσαν και οι κ.κ. Γ. Α. Πετιμεζάς και Π. Μαυρομιχάλης [...]».[20]

Και φθάνουμε πλέον στην αποφράδα μέρα της 1ης Μαρτίου. Όπως είπαμε, οι δικηγόροι έχουν κλιμακωθεί αναλαμβάνοντας θέσεις από απλός μαχη­τής μέχρι μέλος της Κυβερνητικής Επιτροπής. «Ο εφέτης Πετιμεζάς», γράφει ο ανώνυμος Ναυπλιεύς, «μετά υπερβολικού ενθουσιασμού περιφερόμενος εις τα κανονοστάσια της πόλεως από πρωίας ενεθάρρυνε τους πολίτας και τους στρατιώτας, εκτελών ο ίδιος και διαφόρους υπηρεσίας, ως και οι δικη­γόροι Γρ. Δημητριάδης, Κ. Αντωνόπουλος και Ιω. Παπαζαφειρόπουλος και ο πρωτοδίκης Π. Μαυρομιχάλης, όστις ουδέποτε απ’ αρχής της Επαναστάσεως έπαυσεν ενθουσιάζων τον λαόν διά της ευγλώττου ρητορείας του [...]. Εις το εν Ακροναυπλία τοποθετημένον μέγα πολυβόλον Φειδιάς [...] υπηρέτει από πρωίας μετά μεγάλου ζήλου και ο δικηγόρος Ααρών άσιτος μετ’ άλλων πολι­τών».[21] Όπως όμως γνωρίζουμε, οι επαναστάτες, αντιμετωπίζοντας μεγαλύ­τερες αριθμητικά και καλά οργανωμένες κυβερνητικές δυνάμεις, αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν και να χάσουν όλα τα εκτός του Ναυπλίου προπύργιά τους.

Με το χτύπημα της 1ης Μαρτίου η Επανάσταση κλονίζεται. Δεν καταβάλλεται, βέβαια, γονατίζει όμως και από τη θέση αυτή συνεχίζει τον αγώνα επί ένα και πλέον μήνα. Οι επαναστάτες μάταια ελπίζουν ακόμη τον ξεσηκω­μό και άλλων περιοχών. Στους κόλπους της ηγεσίας της επέρχεται μια σοβαρή διάσπαση σε δυο παρατάξεις: στους διαλλακτικούς και τους αδιάλλακτους. Η πρώτη είναι πολυπληθέστερη, έχει αρχηγό τον

Προσωπογραφία Αρτέμη Μίχου. Αγνώστου, Λάδι σε μουσαμά, 96 x 70,5εκ.
Αθήνα, Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.

και είναι υπέρ της κατάπαυσης του εμφυλίου πολέμου, υπό τον όρο της παροχής γενικής αμνηστίας. Η δεύτερη είναι δυναμικότερη, έχει επικεφαλής τον υπολοχαγό Δημήτριο Θ. Γρίβα, τον οποίο ενισχύει με το κύρος του ο εφέτης Πετιμεζάς, και είναι υπέρ της συνέχισης του αγώνα.[22]

Αρχίζουν, λοιπόν, διαπραγματεύσεις μεταξύ των διαλλακτικών και του αρχηγού του βασιλικού στρατού, στρατηγού Αμαδ. Χαν. Οι πρώτοι στέλνουν διαδοχικά στο δεύτερο τρεις επιτροπές, στις 2, 7 και 16 Μαρτίου. Στην πρώτη αποστολή μετέχει ο πρωτοδίκης Π. Μαυρομιχάλης, στη δεύτερη και την τρίτη ο δικηγόρος Κωνστ. Φαρμακόπουλος· πρόκειται για τον γενναίο εκείνο άνδρα που, όταν κατάλαβε την ανειλικρίνεια του ξένου στρατηγού στο θέμα της χο­ρήγησης γενικής αμνηστίας, του είπε ίσια και σταράτα: «Λοιπόν, στρατηγέ, έλθετε να κυριεύσητε ερείπια, ουχί πόλιν!».[23]

Ύστερα από αυτή την εξέλιξη των πραγμάτων, οι δύο αντίθετες επαναστατικές παρατάξεις συμφιλιώνονται. Στην πολιορκημένη πόλη, που ζούσε την 44η μέρα του εμφύλιου πολέμου, η ατμόσφαιρα αλλάζει αμέσως. Πλήθος πολιτών, ακολουθώντας την παιανίζουσα στους δρόμους μπάντα της μουσι­κής, διαδηλώνει την πεποίθησή του να συνεχίσει τον αγώνα και οι δικηγόροι διοργανώνουν λαϊκές συγκεντρώσεις.[24]

Τα πράγματα όμως μέρα τη μέρα διαρκώς δυσκολεύουν όλο και περισσότερο, κυρίως για το πλήθος των πολιτών. Εξάλλου, με εξαίρεση τον ξεσηκωμό στις Κυκλάδες (28 Φεβρουαρίου – 1 Μαρτίου) και κάποιες περιορισμένες εξεγέρσεις, τ’ Ανάπλι μένει μόνο και αβοήθητο. Τελικά, σχεδόν όλοι οι ηγέ­τες υποχρεώθηκαν να δεχτούν την παύση των συγκρούσεων με τη χορήγηση αμνηστίας, εξαιρουμένων 19 προσώπων: δώδεκα αξιωματικών του στρατού και επτά πολιτών· οι πέντε από τους δεύτερους ήταν ο εφέτης Γ. Πετιμεζάς, ο πρωτοδίκης Π. Μαυρομιχάλης και οι δικηγόροι Κ. Δ. Αντωνόπουλος, Γρ. Δημητριάδης, Ιω. Παπαζαφειρόπουλος, οι οποίοι αποφάσισαν να αυτοεξο­ριστούν. Την αυλαία στο ναυπλιακό δράμα έκλεισαν οι 300 περίπου αξιω­ματικοί, υπαξιωματικοί και πολίτες (κυρίως νέοι), που αποφάσισαν να τους ακολουθήσουν στην εξορία.[25]

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ατομικά Σημειώματα Πληροφοριών για τη δράση αγωνιστών

δικαστών και δικηγόρων κατά τη Ναυπλιακή Επανάσταση

(1 Φεβρουαρίου – 8 Απριλίου 1862)

Ααρών

Για τον απλό δικηγόρο μαχητή Ααρών, που αναφέρεται έτσι, χωρίς να διευκρινίζεται αν πρόκειται για το όνομα ή το επώνυμό του, έχουμε τρεισήμισι μόλις γραμμές από τον Ανώνυμο Ναυπλιέα: Εις το εν Ακροναυπλία τοποθετημένον μέγα πυροβόλον, Φειδιάς καλούμενον και διευθυνόμενον από τον λοχίαν Πετρόπουλον υπηρέτει  [την 1 Μαρτίου] από πρωΐας μετά μεγάλου ζήλου και ὁ δικηγόρος Ααρών άσιτος μετ’ άλλων πολιτών…

Ανώνυμος, Τα συμβάντα, σ. 41.

Κωνστ. Γ. Αντωνόπουλος.

Υπήρξε άνθρωπος του κύκλου της Κ. Παπαλεξοπούλου. Ανήκε στον πυρήνα των συνωμοτών επαναστατών του Ναυπλίου. Κινήθηκε δραστήρια τη νύχτα της 31/1 –1/2/1862. Τη δεύτερη μέρα της Επανάστασης, μετά την ορκωμοσία του στρατού και την ομιλία του αντισυνταγματάρχη Πάνου Κορωναίου, απάγγειλε στην Πλατεία του Πλατάνου «λόγον πλήρη ενθουσιασμού». Διατέλεσε μέλος της προσωρινής και, στη συνέχεια, της μόνιμης Κυβερνητικής Επιτροπής της Επανάστασης. Αυτός και δύο άλλα επαναστατικά στελέχη πηγαίνουν στην Τρίπολη, για να ξεσηκώσουν την Αρκαδία. Συγκροτεί «λόχον εκ Τριπολιτσιωτών» εθελοντών που πολέμησαν παλληκαρίσια. Τη δύσκολη μέρα της 1 Μαρτίου ενθουσιάζει τους πυροβολητές «εκτελών και ο ίδιος διαφόρους υπηρεσίας».

Η εν γένει πολιτεία του δικηγόρου Αντωνόπουλου φανερώνει ένα συνειδητό και δραστήριο επαναστάτη. Όπως ήταν φυσικό, εξαιρέθηκε από την αμνηστία που έδωσε ο Όθων. Προτίμησε τότε την αυτοεξορία και έζησε την πικρή ζωή του αυτοεξόριστου επαναστάτη. Γύρισε στην Ελλάδα μετά τη Μεταπολίτευση (12/10/1862). Ο λαός της Μαντινείας τον εξέλεξε βουλευτή. Στη συνεδρίαση της Βουλής της 28 Ιανουαρίου 1863 έγινε λόγος για την Εθνική Εορτή. Ο Κ. Αντωνόπουλος υποστήριξε ″ότι η 25 Μαρτίου δεν ήτο η ημέρα της Επαναστάσεως και μολαταύτα αύτη καθιερώθη […]″. Η Εθνικὴ Συνέλευση συμφώνησε …».  Η ημερομηνία όμως της εορτής παραμένει…

Ανώνυμος, Τα συμβάντα, σελ. 9-10, 11, 14, 15, 17, 19, 25, 28, 40, 43- 44, 62, 69, 72, 79, 83, 85. Ο Συνταγματικός Έλλην  αριθ.1/ 1–2, 1/3, Παράρτημα 1, 2/ 1– 2, 2/ 3β΄, 3/1α΄, 3/2β, 4/1– 2, 4/4^α,  12/4^α. Γούναρης, Η ΝΕ, σ. 30, 40, 42/1, 43, 45, 54, 67, 76, 77, 102, 109, 121, 127. Κορδάτος, Ιστορία, τ.  Δ΄, σ. 41, 48, 53, 64. ΦΕΚ 25/26-4-1862 (ΒΔ 17- 2-1862).

Γρηγόριος Δημητριάδης (1830-1888)

Ανήκει και αυτός στον κύκλο της Κυράς τ’ Αναπλιού και είναι ενταγμένος στον στενό πυρήνα των επαναστατών. Δείχνει ιδιαίτερη δραστηριότητα τη βραδιά της 31ης Ιανουαρίου προς 1η Φεβρουαρίου 1862. Υπηρετεί κυρίως ως μέλος της προσωρινής και, κατόπιν, της μόνιμης Κυβερνητικής Επιτροπής. Αγωνίζεται σθεναρά κατά την κρίσιμη μέρα της 1ης Μαρτίου. Κατά τη διά­σπαση της ηγεσίας των επαναστατών πηγαίνει με το μέρος των διαλλακτικών. Εξαιρείται από την αμνηστία και αυτοεξορίζεται. Μετά τη μεταπολίτευση επιστρέφει, πολιτεύεται και εκλέγεται επανειλημμένως βουλευτής Ναυπλίου και το 1888 δήμαρχος.

Ανώνυμος, ό.π., σ. 9, 11, 25, 40, 44, 62, 69, 72, 74, 78, 84, 85. Ο Συνταγματικός Έλλην, αρ. φύλλου 1, σ. 2, 3, 4, στ. β΄, Παράρτημα 1, αρ. φύλλου 2, σ. 1-2, αρ. φύλλου 3, σ. 1, στ. α΄, σ. 2, στ. β΄, αρ. φύλλου 4, σ. 1-2, αρ. φύλλου 10, σ. 1-2, αρ. φύλλου 12, σ. 4, στ. α΄. Γούναρης, ό.π., σ. 30, 40, 42/1, 43, 67, 70, 76, 77, 102, 107, 127. Φ.Ε.Κ. 25/26.4.1862 (Β.Δ. 17.2.1862).

Κωνσταντίνος Δ. Ευθυμιόπουλος (1828-1885)

Ο Αναπλιώτης δικηγόρος Κ. Ευθυμιόπουλος είναι ένας κοσμοαγάπητος άν­θρωπος. Κατά την Επανάσταση διορίζεται δημοτικός αστυνόμος Ναυπλίου. Επιτελεί το έργο του κατά τρόπο υποδειγματικό. Τον βοηθούν σε αυτό η Εθνο­φυλακή του Σπ. Ζαβιτσιάνου και η Πολιτοφυλακή του λοχαγού Κ. Λώρη· «ου­δέποτε δε το Ναύπλιον ενθυμείται νύκτας ησυχωτέρας», γράφει ο Ανώνυμος.

Όταν ξεσπά η διαμάχη ανάμεσα σε διαλλακτικούς και σε αδιάλλακτους επαναστάτες, ο Ευθυμιόπουλος τάσσεται με τους δεύτερους. Ο Ζυμβρακάκης τον καθαιρεί, αλλά αναγκάζεται να τον αποκαταστήσει κατ’ απαίτηση του Δ. Γρίβα. Άγνωστο γιατί, αμνηστεύεται.

Μετά την έξωση του Όθωνα, τη 13η Οκτωβρίου «[...] ο όχλος θρασυν­θείς», γράφει ο Λαμπρυνίδης στη Ναυπλία, «κατέλυσε τον Δήμαρχον Γ. Ι. Ια­τρού, αντ’ αυτού δε ανεκήρυξε τοιούτον διά βοής τον Δικηγόρον Κ. Ευθυμιό­πουλον». Ο ίδιος «όχλος» στη συνέχεια τον ανέδειξε βουλευτή πολλές φορές. Υπήρξε ιδρυτής και αρχηγός του λαϊκού κόμματος των «Αρειμανίων». Το φτωχόπαιδο, που –όπως γράφει ο Δημόπουλος– «εσπούδασεν εν στερήσεσιν [...] ανηγορεύθη διδάκτωρ Νομικής τω 1856» και έγινε για μία περίπου εικο­σαετία ο ισχυρότερος πολιτικός άνδρας του Ναυπλίου. Όταν πέθανε (1885) η κηδεία του έγινε «δημοσία δαπάνη», με απόφαση του τότε πρωθυπουργού Θ. Δηλιγιάννη.

Το ήθος του ανθρώπου φανερώνει και το ακόλουθο γεγονός που ιστορεί ο Δημόπουλος. Την 1.2.1864 αρχίζει στο Κοινοβούλιο συζήτηση για την απο­ζημίωση των καταστροφών που έγιναν κατά τη διάρκεια της Επανάστασης στο Ναύπλιο, την Πρόνοια και τα γύρω χωριά:

Μετά τον Αρ. Μίχου, ωμίλησαν οι πληρεξούσιοι Ναυπλίου Κ. Ευθυμιόπου­λος και Γρ. Δημητριάδης, αναπτύξαντες διά μακρών τα όσα δεινά υπέστη­σαν οι Ναυπλιείς και τας υλικάς καταστροφάς της πόλεως και των περι­χώρων. Μετά τας αγορεύσεις ταύτας ωμίλησεν ο πληρεξούσιος Ροντήρης, αντικρούσας τους Ναυπλιείς πληρεξουσίους και ειπών ότι δεν είναι δυνα­τόν να εγκριθώσιν αποζημιώσεις εις τους «αντάρτας του Ναυπλίου διά το ανταρτικόν των κίνημα» [...].

Δεν παρήλθε πολύς καιρός και ο πληρεξούσιος Ροντήρης διορίζεται νομάρχης Αργολίδος και Κορινθίας και έρχεται εις Ναύπλιον. Άμα όμως απεβιβάσθη εις την παραλίαν, ευρέθη προ αποσπάσματος της Εθνοφυλα­κής, του οποίου ο επικεφαλής –τη εισηγήσει του δημάρχου Ευθυμιοπού­λου– διατάσσει τον Ροντήρην ν’ απέλθη εκ Ναυπλίου, διότι δεν τον δέχεται η Εθνοφυλακή! Ο Νομάρχης, εκπλαγείς, ζητεί τον δήμαρχον, όστις σπεύδει εκεί και γίνεται ο εξής αξιομνημόνευτος διάλογος:

― Διατί, κ. Ευθυμιόπουλε, δεν μοι έλεγες εν Αθήναις ότι δεν θα με εδέχοντο εδώ, να μην έλθω;

― Διότι δεν επίστευον, κ. Ροντήρη, ότι, λαόν, ον εξύβρισες ως ληστα­ντάρτην, θα είχες την αξίωσιν και να τον διοικήσης!

― Ηγόρευσα εν τη Συνελεύσει κατά του Ναυπλίου –υπέλαβεν ο νομάρ­χης– αλλ’ ήδη θα φροντίσω ν’ αποζημιωθώσιν οι Ναυπλιείς.

― Οι Ναυπλιείς –απεκρίθη υπερήφανος ο Ευθυμιόπουλος– έχουν ανά­γκην της υπολήψεώς των και όχι των χρημάτων των!

Ο λαός επευφήμησεν εις τους υψηλούς λόγους του δημάρχου του και ο νομάρχης απήλθε παραχρήμα του Ναυπλίου υπό την προστάτιδα συνοδείαν του Ευθυμιοπούλου, όστις επέβαλε νεκρικήν σιγήν εις τον παριστάμενον πολυπληθή λαόν και επεβίβασε τον νομάρχην εις το αυτό ατμόπλοιον.

Ανώνυμος, ό.π., σ. 15, 50. Ο Συνταγματικός Έλλην, αρ. φύλλου 18, σ. 4, στ. α΄. Γούναρης, ό.π., σ. 43, 124. Δημόπουλος, ό.π., σ. 134, 211-213, 220-221, 228-231, 268-270.

Πέτρος Αν. Μαυρομιχάλης (1828-1892)

Γιος του μπεηζαδέ Αναστασίου και εγγονός του Πετρόμπεη. Κάνει σπουδές Νομικής στην Αθήνα και το Παρίσι. Μπαίνει στον δικαστικό κλάδο και κατά την εποχή αυτή υπηρετεί στο Ναύπλιο ως πρωτοδίκης. Ανήκει και αυτός στ πολιτικό κύκλο της Κ. Παπαλεξοπούλου. Θεωρείται από τους ηγέτες της Επα­νάστασης και έχει να παρουσιάσει μεγάλη δράση κατά τη διάρκειά της. Είναι από τα πρόσωπα που αποφασίζουν –λόγω εκτάκτου γεγονότος– την έκρηξη της Επανάστασης το βράδυ της 31ης Ιανουαρίου προς 1η Φεβρουαρίου αντί για το βράδυ της 3ης προς 4η Φεβρουαρίου 1862, όπως είχε πανελληνίως συμφωνηθεί. Διατελεί μέλος της προσωρινής και κατόπιν της μόνιμης Κυ­βερνητικής Επιτροπής. Ενθαρρύνει την μεταξύ των αγωνιστών διάδοση του εθίμου της «μπέσας» (αδελφοποιίας). Ο αρχιεπαναστάτης αυτός θεωρείται και λαμπρός ρήτορας. Σώζονται οι επικήδειοι λόγοι του για τους πεσόντες αν­θυπασπιστές Π. Φαγκρίδη και Γ. Σταύρου. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει ο λόγος που εκφώνησε πριν από την καύση της απαίσιας λαιμητόμου: «[...] ουδέποτε από της αρχής της επαναστάσεως», γράφει ο Ανώνυμος, «έπαυσεν ενθουσιά­ζων τον λαόν διά της ευγλώττου ρητορικής του, καταρώμενος τους συγγενείς του εκείνους, οίτινες, αν και σύμφωνοι πρότερον μετ’ αυτού, εις την συνομω­σίαν, έλαβον τα όπλα κατά της επαναστάσεως».

Ο πρωτοδίκης Π. Μαυρομιχάλης συμμετέχει ενεργά στην κρίσιμη σύ­γκρουση της 1ης Μαρτίου. Κατά τη διάσπαση των επαναστατών στις 2 Μαρ­τίου συντάσσεται με τους διαλλακτικούς. Είναι μέλος της Επιτροπής που μεταφέρει το αιτητικό περί χορηγήσεως γενικής αμνηστίας έγγραφο στον αρχηγό του βασιλικού στρατού Αμαδ. Χαν. Εξαιρείται από την αμνηστία και απολύεται από τη θέση του. Αυτοεξορίζεται με άλλους τριακόσιους περίπου επαναστάτες. Φθάνει στη Σμύρνη. Εκεί νυμφεύεται τη θυγατέρα του πλουσιότατου Σμυρναίου ιατροφιλόσοφου Γαληνού Κλάδου.

Μετά την οκτωβριανή Επανάσταση και την έξωση του Όθωνα, επιστρέ­φει στην Ελλάδα και πολιτεύεται. Εκλέγεται επανειλημμένως βουλευτής και γίνεται υπουργός επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως.

Ανώνυμος, ό.π., σ. 9, 10, 11, 19, 25, 28, 39, 40, 43-44, 44, 54, 62, 69, 72, 74, 79, 84, 85, 91-93, 93-94. Ο Συνταγματικός Έλλην, αρ. φύλλου 1, σ. 2, 3, στ. β΄, σ. 4, Παράρτημα 1, αρ. φύλλου 2, σ. 1-2, αρ. φύλλου 3, σ. 1, στ. α΄, σ. 2, στ. β΄, αρ. φύλλου 4, σ. 1-2, σ. 4, στ. α΄, αρ. φύλλου 10, σ. 3, στ. β΄, αρ. φύλλου 11, σ. 4, αρ. φύλλου 12, σ. 3, σ. 4, στ. α΄, αρ. φύλλου 15, σ. 2, στ. β΄, αρ. φύλλου 17, σ. 2-3. Γούναρης, ό.π., σ. 29-30, 37, 40, 43, 45, 67, 76, 77, 77-78, 90, 102, 107, 121, 128. Φ.Ε.Κ. 25/26.4.1862 (Β.Δ. 17.2.1862).

Ιωάννης Παπαζαφειρόπουλος (1829-1879)

Κάνει νομικές σπουδές στην Αθήνα και τη Λιψία και δικηγορεί στ’ Ανάπλι. Σφόδρα αντιδυναστικός. Συχνάζει και αυτός στο πολιτικό σαλόνι της Κ. Πα­παλεξοπούλου. Είναι από τα πρόσωπα που αποφάσισαν για την επιλογή της μέρας της έκρηξης της Ναυπλιακής Επανάστασης. Γίνεται μέλος της προσω­ρινής και κατόπιν της μόνιμης Κυβερνητικής Επιτροπής. Αποστέλλεται με τον εφέτη Πετιμεζά και το συνάδελφό του δικηγόρο Αντωνόπουλο στην Τρι­ πολιτσά, για να ξεσηκώσουν την Αρκαδία. Μαζί με δύο δικαστές και δύο συ­ναδέλφους του συμμετέχει στις αποφασιστικές συγκρούσεις της 1ης Μαρτί­ου. Κατά τη διάσπαση των επαναστατών σε διαλλακτικούς και αδιάλλακτους, συντάσσεται με τους πρώτους. Θεωρεί μάταιο τον περαιτέρω αγώνα και το χύσιμο του αδελφικού αίματος. Εξαιρείται από την αμνηστία και απολύεται από τη θέση του (ως δικηγόρος και β΄ πάρεδρος του Πρωτοδικείου Ναυπλίου). Αυτοεξορίζεται και ζει μέχρι την έξωση του Όθωνα (10.10.1862) τη δύσκολη ζωή του πολιτικού πρόσφυγα. Επανέρχεται τότε στην Ελλάδα, πολιτεύεται, εκλέγεται βουλευτής και γίνεται υπουργός Δικαιοσύνης.

 Ανώνυμος, ό.π., σ. 9, 11, 14, 17, 19, 20, 25, 28, 40, 43-44, 54, 62, 64, 69, 72, 79, 84, 85. Ο Συνταγματικός Έλλην, αρ. φύλλου 1, σ. 2, σ. 3, στ. α΄-β΄, Παράρτημα 1, αρ. φύλλου 2, σ. 1-2, αρ. φύλλου 3, σ. 1, στ. α΄, σ. 2, στ. β΄, αρ. φύλλου 4, σ. 1-2, αρ. φύλλου 12, σ. 4, στ. α΄. Γούναρης, ό.π., σ. 30, 39-40, 42-43, 50, 67, 76, 77, 102, 103,109, 121, 127. Φ.Ε.Κ. 25/26.4.1862 (Β.Δ. 6.2.1862) και Φ.Ε.Κ. 35/4.7.1862 (Β.Δ. 12.5.1862).

Γεώργιος Αν. Πετιμεζάς (1816-1884)

Γεώργιος Πετιμεζάς

Ο Καλαβρυτινός εφέτης Γ. Πετιμεζάς ήταν γόνος της ιστορικής γενιάς των Πετιμεζάδων, οι οποίοι μετανάστευσαν από την Ήπειρο στην Πελοπόννησο. Σπούδασε νομικά στο Μόναχο. Υπηρετούσε ως εφέτης στο Ναύπλιο. Ψυχω­μένος επαναστάτης, είχε πολιτικές σχέσεις με την Κ. Παπαλεξοπούλου και τον κύκλο της. Στο σπίτι του λήφθηκε η απόφαση για την επίσπευση της Επα­νάστασης κατά τη νύχτα της 31ης Ιανουαρίου προς 1η Φεβρουαρίου λόγω τυχαίου περιστατικού που υποψίασε τις αρχές της πόλης. Πολύ μεγάλη ήταν η δραστηριότητά του για τη στερέωση και την εξάπλωση της Επανάστασης, ιδιαίτερα κατά τις πρώτες μέρες της. Η εξουσία βρισκόταν στα χέρια των πολιτικών και ο Πετιμεζάς ήταν εκλεκτό μέλος της, άτυπος, θα λέγαμε, Πρό­εδρος της Κυβερνητικής Επιτροπής, της προσωρινής, και κατόπιν της μόνι­μης. Με δύο δικηγόρους και ένα μικρό τμήμα Ιππικού πήγε στην Τριπολιτσά, για να ξεσηκώσει τους Αρκάδες. Συγκρότησε «λόχον εκ Καλαβρυτινών εθε­λοντών», από αυτούς που κατοικούσαν τότε στη Ναυπλία. Συναποφασίζει με την Κυβερνητική Επιτροπή και τη στρατιωτική ηγεσία τη σύνταξη της Έκθεσης προς τις Προστάτιδες Μεγάλες Δυνάμεις. Στη φοβερή σύγκρουση της 1ης Μαρτίου «Ο εφέτης Πετιμεζάς», γράφει ο Ανώνυμος, «μετά υπερ­βολικού ενθουσιασμού περιφερόμενος εις τα κανονοστάσια της πόλεως από πρωίας ενεθάρρυνε τους πολίτας και στρατιώτας, εκτελών ο ίδιος διαφόρους υπηρεσίας, ως και οι δικηγόροι Γ. Δημητριάδης, Κ. Αντωνόπουλος και Ιω. Παπαζαφειρόπουλος [...]».

Κατά τη διάσπαση των επαναστατών σε διαλλακτικούς και αδιάλλακτους, τάσσεται με το μέρος των δεύτερων. «Εις την επαύξησιν της επιρροής του [αρχηγού των αδιάλλακτων] Γρίβα συνετέλει τα μέγιστα διά των πολλών σχέ­σεών του ο εφέτης Πετιμεζάς, απολαμβάνων μεγάλης δημοτικότητος παρά τω λαώ και τω στρατώ», γράφει πάλι γι’ αυτόν ο Ανώνυμος.

Όπως ήταν επόμενο, το οθωνικό «σύστημα» τον εξαιρεί από τη γενική αμνηστία και τον απολύει από τη θέση του. Παίρνει με αξιοπρέπεια το δρόμο της ξενιτειάς μαζί με 18 μη αμνηστευόμενους στρατιωτικούς και πολιτικούς και με ένα πλήθος αυτοεξορισθέντων αγωνιστών (300 περίπου), από τους οποίους οι περισσότεροι ήταν νέοι. Η εξορία του κράτησε έξι περίπου μήνες. Επαναπατρίστηκε μετά την έξωση του Όθωνα. Ορίστηκε αρχηγός της αρτι­σύστατης τότε Εθνοφυλακής, χωρίς να το έχει επιδιώξει. Κατόπιν εκλέχτηκε βουλευτής και χρημάτισε υπουργός επί των Εσωτερικών.

Ανώνυμος, ό.π., σ. 9, 10, 11, 17, 19, 22, 25, 28, 40, 43-44, 44, 45, 54, 62, 69, 72, 79, 84, 85. Ο Συνταγματικός Έλλην, αρ. φύλλου 1, σ. 1-2, σ. 3, στ. β΄, Παράρτημα 1, αρ. φύλλου 2, σ. 1-2, αρ. φύλλου 3, σ. 1, στ. α΄, σ. 2, στ. β΄, αρ. φύλλου 4, σ. 1-2, σ. 4, στ. α΄, αρ. φύλλου 12, σ. 4, στ. α΄, αρ. φύλλου 15, σ. 2, στ. β΄, αρ. φύλλου 18, σ. 4. Γούναρης, ό.π., σ. 29, 37, 39-40, 43, 65, 67, 76, 76-77, 85, 89-90, 102, 108, 109, 116, 121, 125. Φ.Ε.Κ. 25/26.4.1862 (Β.Δ. 17.2.1862).

Κωνσταντίνος Πετσάλης

Ο δικηγόρος Κ. Πετσάλης (και ο μεγαλύτερος αδελφός του Αθανάσιος[26]  που δικηγορούσε στην Αθήνα) ήσαν από τους ένθερμους αγωνιστές που αντιμά­χονταν το «σύστημα». Στο Ναύπλιο σύχναζε και αυτός στο πολιτικό σαλόνι της μεγάλης Κυράς, όπως έλεγαν την Κ. Παπαλεξοπούλου.

Τη βραδιά που ξέσπασε η Επανάσταση, ο Πετσάλης ήταν από τους πρώ­τους που έφτασαν στην Πλατεία Πλατάνου, όπου είχε παραταχθεί ο στρατός. Ο λαός συγκεντρώθηκε γύρω του και του ζητούσε να μιλήσει. Ανέβηκε σε ένα πρόχειρα στημένο βήμα και από εκεί, ανεμίζοντας μια κόκκινη σημαία, μέσα στις επευφημίες του συγκεντρωμένου λαού και του στρατού, κήρυξε επίσημα την Επανάσταση και ανέπτυξε εύγλωττα τους σκοπούς της. Στη συ­νέχεια, με πρόταση πολλών πολιτών, εκλέγεται μέλος της δεκαμελούς «επί της ασφαλείας Επιτροπής». Είναι ένας από τους κύριους συντάκτες της Έκθε­σης «Προς τας τρεις Προστάτιδας της Ελλάδος Δυνάμεις». Κατά τη διάσπαση των επαναστατών, στις 2 Μαρτίου, σε διαλλακτικούς και αδιάλλακτους είναι με το μέρος των πρώτων. Αμνηστεύεται, αλλά η κυβέρνηση τον απολύει από τη θέση του δικηγόρου και προχωρεί σε κατάσχεση πολλών κτημάτων της οικογένειάς του. Αποκαθίσταται μετά την έξωση του Όθωνα και πολιτεύεται με επιτυχία.

Ανώνυμος, ό.π., σ. 14, 25, 28, 43, 44, 54, 72, 74, 80-84, 85. Ο Συνταγματικός Έλλην, αρ. φύλλου 1, σ. 3, στ. β΄, σ. 4, στ. α΄, σ. 4, στ. α΄-β΄, Παράρτημα 1, αρ. φύλλου 2, σ. 1-2, αρ. φύλλου 3, σ. 2, στ. β΄. Γούναρης, ό.π., σ. 30, 42-43, 66-67, 75-76, 89, 102, 121. Φ.Ε.Κ. 25/26.4.1862 (Β.Δ. 17.2.1862).

Γεώργιος Δ. Ποσειδών

Όταν ξέσπασε η Επανάσταση, από την πρώτη μέρα, με τη συγκρότηση της προσωρινής Κυβερνητικής Επιτροπής, ορίστηκε ως «Γενικός Γραμματεύς» της ο δικαστικός υπάλληλος Δημ. Καλιοντζής. Φαίνεται όμως ότι οι επανα­στάτες, θέλοντας να «αναβαθμίσουν» τη θέση, τοποθέτησαν σε αυτήν στις 2 Φεβρουαρίου το δικηγόρο Γ. Δ. Ποσειδώνα. «Ο δικηγόρος Ποσειδών», γρά­φει ο Ανώνυμος, «νέος εμπνεόμενος υπό υγιών πατριωτικών αισθημάτων διο­ρίζεται Γενικός Γραμματεύς της διοικητικής Επιτροπής». Για τον νεαρό αυτό επαναστάτη έχουμε μία ακόμη μαρτυρία από την εφημερίδα των επαναστα­τών, τον Συνταγματικό Έλληνα: «Σήμερον δημοσιεύομεν», γράφει ο Θ. Φλο­γαΐτης, «τον επί του τάφου του [...] αποθανόντος [ανθυπασπιστή του Ιππικού] Περ. Φαγκρίδη ενθουσιώδη λόγον του κ. Πέτρου Μαυρομιχάλη, επιφυλαττό­μενοι να δημοσιεύσωμεν ακολούθως τον επίσης ωραίον επικήδειον λόγον του κ. Γ. Ποσειδώνος». Ο Γ. Ποσειδών, με Βασιλικό Διάταγμα της 17.2.1862, που δημοσιεύτηκε στο Φ.Ε.Κ. 23/26-4-1862 απολύθηκε από τη θέση του.

Ανώνυμος, ό.π., σ. 14-15, 69. Ο Συνταγματικός Έλλην, αρ. φύλλου 1, σ. 3, στ. β΄ κ.εξ. Δημόπουλος, ό.π., σ. 138, 135. Φ.Ε.Κ. 25/26.4.1862 (Β.Δ. 17.2.1862).

Γεώργιος Στεφόπουλος

Για το δικηγόρο αυτό έχουμε μία μόνο πληροφορία, ότι υπήρξε ένας από τους τρεις δικηγόρους που συνέταξαν την Έκθεση «Προς τους εξοχωτάτους Κυρίους πρέσβεις των τριών Μεγάλων Ευεργετίδων της Ελλάδος Δυνάμεων Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσσίας», για την οποία έχει ήδη γίνει αναφορά προη­γουμένως.

«Προς αποφυγήν», γράφει ο Ανώνυμος, «ενδεχομένων παρεξηγήσεων [...], ο αρχηγός εν συμβουλίω, εις το οποίον παρευρέθησαν και τα μέλη της Διοικητικής Επιτροπής και διάφοροι αξιωματικοί, προτείνει να συνταχθή έκ­θεσις προς τους πρέσβεις των τριών Ευεργετίδων Μεγάλων Δυνάμεων, εις ην να καταδεικνύηται ο σκοπός της επαναστάσεως και αι προκαλέσασαι αυτήν αιτίαι, καθ’ όσον –είπεν– δεν πρέπει να αμφιβάλλωμεν ότι εκείνοι, κατά των οποίων το κίνημά μας αποτείνεται, θέλουν δυσφημίσει δι’ όλων των μέσων την επανάστασιν και δώσει αυτή χαρακτήρα άλλον παρά τον αληθή. Μετά τινα συζήτησιν περί των βάσεων της εκθέσεως ταύτης, απεφασίσθη η σύντα­ξις αυτής, ανατεθέντος του έργου τούτου εις τους δικηγόρους Γ. Στεφόπου­λον, Κ. Φαρμακόπουλον, Κ. Πετσάλην και άλλα πρόσωπα [...]».

Ανώνυμος, ό.π., σ. 25, 80-84. Γούναρης, ό.π., σ. 66-68. Δημόπουλος, ό.π., σ. 148-149.

Κωνσταντίνος Φαρμακόπουλος (1799-1899)

Ο Κ. Φαρμακόπουλος είναι ένας από τους τρεις έγκριτους δικηγόρους του Ναυπλίου, οι οποίοι συνέταξαν και συνυπέγραψαν στις 6.8.1862 την Έκθεση «Προς τους εξοχωτάτους Κυρίους πρέσβεις των τριών Μεγάλων Ευεργετίδων της Ελλάδος Δυνάμεων Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσσίας». Υπήρξε μέλος της δεύτερης και της τρίτης Επιτροπής, την οποία οι διαλλακτικοί επαναστάτες έστειλαν στον αρχηγό του πολιορκητικού στρατού Αμαδ. Χαν, στις 7 και 16 Μαρτίου, με γραπτή εντολή να διαπραγματευτούν την παράδοση της πόλης και των φρουρίων της υπό τον όρο της παροχής γενικής αμνηστίας «διά τε το Ναύπλιον και δι’ όσα άλλα μέρη [...] εξετέθησαν οπωσδήποτε [...]». Κατά τη δεύτερη συνάντηση ο στρατηγός Χαν «[...] εβεβαίωσε την Επιτροπήν επί τω λόγω της στρατιωτικής του τιμής ότι η αμνηστεία υπάρχει πλήρης και γενική [...]. Τα αυτά επανέλαβε και ο Αντιστράτηγος και ο Νομάρχης». Στην τρίτη, και τελευταία, συνάντηση οι επαναστατικοί αντιπρόσωποι άκουσαν το Χαν να τους λέει και να επαναλαμβάνει πως «αμνηστεία δεν υπάρχει, διότι το Υπουργείον δεν ενδίδει». Τότε ο Φαρμακόπουλος, αηδιασμένος από την ανέ­ντιμη συμπεριφορά του ξένου στρατηγού και από την εμπαθή αδιαλλαξία της κυβέρνησης, του δήλωσε το εξής: «Λοιπόν, στρατηγέ, έλθετε να κυριεύσητε ερείπια και ουχί πόλιν!».

Ο Κ. Φαρμακόπουλος, διδάκτορας της Νομικής, είναι από τους ιδρυτές του Δικηγορικού Συλλόγου Ναυπλίου (1884) και δεύτερος πρόεδρός του (1886-1895). Πολιτεύτηκε και εκλέχτηκε βουλευτής Ναυπλίας.

Ανώνυμος, ό.π., σ. 25, 45-47, 50-51, 80-84. Γούναρης, ό.π., σ. 66-68, 94, 99. Δημόπουλος, ό.π., σ. 148-149, 165-167, 252-253, 268.

Θεόδωρος Νικολ. Φλογαΐτης (1840-1905)

Φλογαΐτης Θεόδωρος

Γεννήθηκε στο Ναύπλιο, όπου έκανε τις στοιχειώδεις και γυμνασιακές του σπουδές. Κατά το βιογράφο του σε ηλικία δεκαπέντε ετών γράφτηκε στη Νο­μική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1860 άρχισε να αρθρογραφεί σε αθηναϊκές εφημερίδες ασκώντας αντικυβερνητική πολιτική· για το λόγο αυτό οι οθωνικές αρχές τον είχαν εκτοπίσει στη γενέτειρά του. Ήταν είκοσι δύο ετών όταν ξέσπασε η Ναυπλιακή Επανάσταση. Εντάχθηκε αμέσως στις δυ­ νάμεις της και πρόσφερε αξιόλογες υπηρεσίες. Από την πρώτη ακόμη μέρα της Επανάστασης, η προσωρινή Κυβερνητική Επιτροπή του αναθέτει «την σύνταξιν και έκδοσιν της Εφημερίδος Ο Συνταγματικός Έλλην – Εφημερίς των αρχών της Πρώτης Φεβρουαρίου». Ενδεχομένως σε αυτό το έντυπο συνεργα­ζόταν με την Κ. Παπαλεξοπούλου. Ο νεαρός τότε επαναστάτης δημοσιογρά­φος αγωνιζόταν με την πένα του να κρατήσει ακμαίο το φρόνημα λαού και του στρατού. Γι’ αυτό το σκοπό χρησιμοποιούσε και το χάρισμα της ρητορικής. Για παράδειγμα, στην παλλαϊκής συμμετοχής κηδεία του ανθυπολοχαγού Ιω. Παγώνη εκφώνησε έναν εμπνευσμένο επικήδειο. Ο Π. Μαυρομιχάλης και ο Θ. Φλογαΐτης ήσαν οι δημεγέρτες ρήτορες της Ναυπλιακής Επανάστασης.

Παράλληλα με τα παραπάνω, ο νεαρός Φλογαΐτης έχει να επιδείξει ακόμη ένα απλό μεν αλλά τιμητικό έργο: ζητεί και εντάσσεται ως απλός στρατιώτης στο λόχο του Πυροβολικού, στον οποίο υπηρετούσε επίσης ως εθελοντής και ο μοναδικός γιος της Κ. Παπαλεξοπούλου, ο Επαμεινώνδας.

Δεν γνωρίζουμε τι έπραξε ο Θ. Φλογαΐτης μετά την καταστολή της Ναυ­πλιακής Επανάστασης. Πήρε όμως το πτυχίο της Νομικής, έγινε διδάκτορας και κατόπιν υφηγητής του Συνταγματικού Δικαίου, έγραψε με επιτυχία πολλά σχετικά έργα, αλλά αρνήθηκε την έδρα του καθηγητή του Διοικητικού Δικαί­ου για χάρη της δημοσιογραφίας, την οποία εξάσκησε με γνώση, μαχητικότη­τα και εντιμότητα. Πολιτεύτηκε και εκλέχτηκε δύο φορές βουλευτής.

Ανώνυμος, ό.π., σ. 28, 89-90. Ο Συνταγματικός Έλλην, αρ. φύλλου 6, σ. 2-3, αρ. φύλλου 12, σ. 4, στ. α΄. Γούναρης, ό.π., 45/9, 77/4, 78/2. Κούλα Ξηραδάκη, Καλλιόπη Παπαλεξοπούλου 1809-1898: Η γυναίκα που κλόνισε το θρόνο του Όθωνα, εκδ. Φιλιππότη, γ΄ έκδοση, Αθή­να 1998, σ. 210-212. Χαράλαμπος Χ. Κύρκος, Θεόδωρος Φλογαΐτης. Ένας ανυποχώρητος μαχητής της συνταγματικής νομιμότητας, Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων, Αθήνα 2009.

 Γούναρης Αναστάσιος

Φιλόλογος – Ιστορικός – Συγγραφέας

Ναυπλιακά Ανάλεκτα VIΙI, Πρακτικά Επιστημονικού Συμποσίου, «150 Χρόνια Ναυπλιακή Επανάσταση» Ναύπλιο, 2013.

Υποσημειώσεις

[26] Τα δύο αδέλφια ανήκαν στη λεγόμενη «παράταξιν των νέων». Ο Αθανάσιος, μαζί με τον ποιητή Παν. Σούτσο, συνέταξε το «Προς τον βασιλέα της Ελλάδος περί της απαι­τουμένης πολιτικής μεταβολής Υπόμνημα του Γερουσιαστού Κωνστ. Κανάρη», στο οποίο προσέθεσε έναν πολύ ενδιαφέροντα πρόλογο· βλ. Γούναρης, ό.π., σ. 26-27, 34, 132-136.

Σχετικά θέματα:

H Αγία Ρουσαλή Βρουστίου Αργολίδας

Λίγο πιο πάνω από τη Χούνη και πολύ ψηλότερα – κοντά στην κορυφογραμμή της χαράδρας- μπορεί να αγναντέψει κανείς ένα μικρό ερημοκλήσι – ορατό και από το δρόμο Άργους - Καρυάς - που είναι χτισμένο μέσα σε μια μεγάλη σπηλιά με απόκρημνο βράχο από πάνω της. Ανήκει στο Βρούστι και είναι αφιερωμένο στη μνήμη της Αγίας Ιερουσαλήμ ή της Υπαπαντής.

H Αγία Ρουσαλή Βρουστίου

Η ιστορία του χάνεται στα χρόνια και πρέπει να  χτίστηκε πριν από το 1700 μ.Χ. από σκηνίτες κτηνοτρόφους της ευρύτερης περιοχής. Οι ντόπιοι ονομάζουν το εκκλησάκι και την περιοχή «Άγια Ρουσαλή» και κάποτε το γιόρταζαν με μεγαλοπρέπεια δυο φορές το χρόνο, στις 2 Φεβρουαρίου και στις 2 Ιουλίου, οπότε συνέρεαν στη χάρη της, πέρα από τους Βρουστιώτες, και το σύνολο των κατοίκων των κοντινών οικισμών της Καρυάς: η Χούνη, τα Σπαναίικα, η Αγριλίτσα, το Γαλάτι, το Κοτρώνι, η Στραβή ράχη κ.λπ.

Παρόμοια εκκλησάκια και τοπωνύμια με μικρές παραλλαγές βρίσκουμε σε λίγες περιοχές της Ελλάδας. Συγκεκριμένα  μικρό εξωκλήσι «Αγιαρσαλή»  μέσα σε σπηλιά με απόκρημνα βράχια βρίσκεται στο χωριό Βελίτσα στην Τιθορέα Λοκρίδας. Από τα βράχια της σπηλιάς αυτής στάζει νερό, που συρρέει σε μια μεγάλη πελεκημένη βαθουλωτή πέτρα. Ίδια τοπωνύμια  «Αγιαρσαλή» υπάρχουν  στην Αμφίκλεια, στη Λιβαδειά, κοντά στη Δαύλεια, όπου είναι και μοναστήρι, στην Υπάτη Φθιώτιδας  και στη νήσο Κέα (Τζια). Τοπωνύμιο «Αϊρσαλή» βρίσκουμε στο χωριό Ξυλικοί Φθιώτιδας , ενώ «Αρσαλή» ονομάζουν  ναΐσκο  στο βουνό Κνημίς πάνω από τα Καμμένα Βούρλα.

Το ξωκλήσι της Αγιαρσαλής στη Τιθορέα.

Τοπωνύμιο  «Αγία Ρουσαλή» απαντά στη Ζάκυνθο και στην Κεφαλληνία , «Αϊρουσαλή»  ή  «Αρουσαλή» στην  Πελοπόννησο, «Αροσαλή» και  «Γερσαλή» στη Ρόδο , «Aρσαλιά» στη Βλάτση Μακεδονίας  και στο χωριό Άγιος Γεώργιος Γρεβενών, ενώ ερημοκλήσι της Αγίας Ιερουσαλήμ υπάρχει στη Στυλίδα και ναός της «Αγίας Ιερουσαλήμ» στη Βέροια, όπου μαρτύρησε η Αγία Ιερουσαλήμ και τα τρία παιδιά της, όταν αυτοκράτορας στη Ρώμη ήταν ο Μάρκος Αυρήλιος Πρόβος (276-282 μ.Χ.).  Στην Κρήτη, τέλος, στις ανατολικές κλιτύες του Ψηλορείτη καταγράφεται το 1894 «Μονή Ιερουσαλήμ».

Κοινό χαρακτηριστικό των περισσότερων από τις παραπάνω θέσεις είναι ότι βρίσκονται σε απόμερες και δυσπρόσιτες σπηλιές, στις οποίες τρέχει λίγο ή πολύ νερό, που οι παλαιότεροι το θεωρούσαν θαυματουργό «Αγιονέρι», γιατί  πίστευαν, ότι θεραπεύει τις αρρώστιες. Ίσως γι αυτό ταυτίστηκε  η γιορτή της Αγίας Ιερουσαλήμ σε κάποιες περιοχές με τη γιορτή της Ζωοδόχου Πηγής.  Είναι πολύ πιθανό μάλιστα στη συλλαβή « -ρου-» να λανθάνει παρήχηση της ροής των νερών.

Όλα αυτά τα τοπωνύμια και τα αντίστοιχα εκκλησάκια είναι πιθανό να οφείλονται και να είναι αφιερωμένα στην Αγία Ιερουσαλήμ και στα τρία παιδιά της, Σέκενδο, Σεκένδικο και Κήγορο ή Κέγουρο, που καταγόταν από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και έζησε τον 3ο αιώνα μ.Χ. Η γυναίκα αυτή μετά το θάνατο του συζύγου της πήρε τη μεγάλη απόφαση να  ταξιδέψει παντού και να κηρύξει το λόγο του Θεού.  Ξεκίνησε με τα παιδιά της από την Αλεξάνδρεια κηρύττοντας  από πόλη σε πόλη κατά της ειδωλολατρίας και έφτασε στη Ρώμη, την πρωτεύουσα του τότε Ρωμαϊκού κράτους. Στη συνέχεια ήρθε στα μέρη μας, πέρασε από την Αθήνα, τη Βοιωτία, τη Θεσσαλία και κατέληξε στη Βέρροια, όπου έγινε μοναχή και ανέπτυξε ιεραποστολική δράση οδηγώντας πολλούς ειδωλολάτρες στη χριστιανική πίστη.

Την περίοδο εκείνη έγινε Αυτοκράτορας ο Μάρκος Αυρήλιος Πρόβος και διέταξε το διωγμό των Χριστιανών.  Έτσι την κατήγγειλαν στον δούκα της Θεσσαλονίκης Κινδιανό, ο οποίος πήγε αυτοπροσώπως στη Βέροια για να την ανακρίνει και βλέποντας τη σταθερότητά της διέταξε να βασανιστεί. Εκτέλεσαν τα παιδιά της με βασανιστικό τρόπο, αφού ο ένας σύρθηκε πίσω από άλογα, ο δεύτερος ξυλοκοπήθηκε μέχρι θανάτου και ο τρίτος υποχρεώθηκε να φορέσει πυρωμένη περικεφαλαία. Τέλος αποκεφάλισαν και την αγία μητέρα τους ανάμεσα στα έτη 276-282. Η κάρα της σώζεται στον προσκυνηματικό Ι. Ν. Αγ. Αντωνίου, Πολιούχου της Βέροιας, και εορτάζεται πανηγυρικά στις 4 Σεπτεμβρίου. Η διάδοση του τοπωνυμίου της Αγίας Ιερουσαλήμ  οφείλεται πιθανότατα στη λατρεία των  πιστών της, ιδιαίτερα στους τόπους απ’ όπου πέρασε και δίδαξε, καθώς προχωρούσε προς τη Βέρροια, όπου βασανίστηκε απάνθρωπα η ίδια και τα παιδιά της.

Μια  δεύτερη εκδοχή συνδέει τα τοπωνύμια και τις εκκλησίες αυτές με την ιερή πόλη της Ιερουσαλήμ. Σύμφωνα με την ερμηνεία αυτή πολλοί  ελληνορθόδοξοι μοναχοί ή απλοί πιστοί είχαν μετοικήσει από  την περιοχή των Ιεροσολύμων της Παλαιστίνης  σε περιοχές του ελλαδικού χώρου, για να αποφύγουν τις διώξεις των Σαρακηνών ή των Εικονομάχων τον 8ο μ.Χ. αι. αλλά και  των Σταυροφόρων το 13ο αιώνα μ.Χ. Η επικάλυψη του ονόματος της μάρτυρος Ιερουσαλήμ από το ομόηχο όνομα της πόλης Ιερουσαλήμ οφείλεται κυρίως στο ότι ο λαός άκουγε το όνομα της άγιας πόλης πάρα πολύ συχνά από τους κληρικούς, τους μοναχούς και τους ψάλτες . Έτσι σε κάποιες περιοχές φαίνεται ότι λησμονήθηκε σταδιακά η μνήμη της Αγίας Ιερουσαλήμ  και η λατρεία της υποκαταστάθηκε από τη λατρεία της Παναγίας, που τόσο άμεσα συνδέονταν με την  πόλη της Ιερουσαλήμ.

Γιατί όμως η Αγία Ιερουσαλήμ είναι η αγία των σπηλαίων και των βράχων; Γενικότερα η ταπείνωση και η λιτότητα των τοιχωμάτων ενός σπηλαίου συνδέεται από την πρώτη στιγμή με το χριστιανισμό. Μια ταπεινή σπηλιά στη Βηθλεέμ διάλεξε ο Θεάνθρωπος για την ενανθρώπισή του, αφού  σύμφωνα με το βυζαντινό υμνωδό «εν τω σπηλαίω τίκτεται». Σ’  ένα σπήλαιο της Πάτμου γράφτηκε η αποκάλυψη του Ιωάννη.  Μέσα σε σπηλιές φώλιασαν μοναχοί, βρήκαν καταφύγιο εικόνες και χτίστηκαν ξωκλήσια. Σε όλη την ελληνική επικράτεια αντικρίζουμε εκατοντάδες εκκλησάκια, αλλά και ολόκληρα μοναστηριακά συγκροτήματα σκαμμένα ή σκαρφαλωμένα σε βράχους. Άλλα απλές σπηλιές και άλλα περίτεχνες κατασκευές με αγιογραφίες ζωγραφισμένες ή λαξεμένες επάνω σε λείες επιφάνειες βράχων. Στις μέρες μας εκατοντάδες μοναστήρια, ασκηταριά και εκκλησίες βρίσκονται φωλιασμένες σε κάποιον βράχο της πατρίδας μας και αντιμετωπίζονται με σεβασμό από τους πιστούς κάθε περιοχής.

Υπάρχει όμως και μια ειδικότερη ερμηνεία. Στα Μεσαιωνικά χρόνια υπήρχαν πολλά ιεραποστολικά ταξίδια Μοναχών του Αγίου Τάφου στους Ελλαδικούς τόπους, όπου εργάζονταν για τη στερέωση της πίστης, έκαναν εράνους για συνδρομή των αγίων τόπων και έκτιζαν εκκλησάκια και Μονές. Αυτοί που μετοικούσαν έπαιρναν μαζί τους εικόνες και άλλα ιερά κειμήλια και μόναζαν σε δυσπρόσιτες σπηλιές. Ο ερχομός μοναχών από τους Αγίους Τόπους ήταν η αφορμή  για την επικράτηση της ονομασίας Ιερουσαλήμ σε κάποιες  περιοχές.

H Αγία Ρουσαλή Βρουστίου

Ίσως μια από αυτές να είναι η σπηλιά και το εξωκλήσι της  Αγιαρουσαλής πάνω από τη Χούνη. Φαίνεται πως στη σπηλιά αυτή του Βρουστίου πάνω από τη Χούνη κατέφυγε κάποιος μοναχός από τα Ιεροσόλυμα και με τη βοήθεια των ντόπιων βοσκών, που είχαν τα κοπάδια τους στα στανοτόπια της περιοχής, ερείπια των οποίων σώζονται και σήμερα ανατολικά από το εκκλησάκι, έχτισε το εξωκλήσι κάτω από το βράχο και διαμόρφωσε τη σπηλιά σε ασκηταριό εξασφαλίζοντας και το νερό, που έσταξε από το βράχο. Το ξωκλήσι πήρε το όνομά του από  τους Αγίους Τόπους και την πόλη της Ιερουσαλήμ, απ’ όπου προερχόταν ο ένας ή πολλοί μοναχοί που το έχτισαν και δεν έχει σχέση με την αγία Ιερουσαλήμ, η οποία άλλωστε σύμφωνα με την παράδοση και τις υπάρχουσες μαρτυρίες δε φαίνεται να πέρασε ποτέ από αυτά τα μέρη και δεν υπάρχει στην περιοχή αυτή ούτε εικόνα ούτε προφορική παράδοση σχετική με την Αγία Ιερουσαλήμ.

Το  «αξιοπερίεργο» γεγονός  ερημοκλήσια  και μοναστήρια  με  το όνομα της Αγίας Ιερουσσαλήμ να είναι αφιερωμένα σε άλλους αγίους και να μη γιορτάζουν στις 4 Σεπτεμβρίου, που εορτάζει κανονικά η Αγία Ιερουσαλήμ, το συναντάμε και σε άλλες  περιοχές, όπου  η γιορτή της Αγίας Ιερουσαλήμ υποκαταστάθηκε από τη γιορτή της Παναγίας ή από τη γιορτή τοπικών Αγίων. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Βέροιας, όπου  υπήρχε ναός της Αγίας Ιερουσαλήμ που κάηκε το 1772 μ.Χ. και «…υποκατεστάθη από την πανήγυριν του Αγίου Αντωνίου». Στην Κεφαλληνία επίσης  το Μοναστήρι της Παναγίας Ιερουσαλήμ  το διαδέχτηκε μοναστήρι του Αγίου Γερασίμου – προστάτη της Κεφαλονιάς-, ο οποίος βρήκε ερειπωμένο μοναστήρι της Παναγίας Ιερουσαλήμ και, αφού το ανοικοδόμησε, το ονόμασε Νέα Ιερουσαλήμ.  Σε πολλές περιπτώσεις  μάλιστα,  όπου υπάρχει εικόνα της Παναγίας, υπάρχει συνήθως και παράδοση ότι η Παναγία έφυγε από την Αγία πόλη Ιερουσαλήμ της Παλαιστίνης και κυνηγημένη κατέφυγε στη συγκεκριμένη σπηλιά.

Η Αγια-Ρουσαλή του Βρουστίου αφιερώθηκε στην Υπαπαντή του Κυρίου, όπως φαίνεται και από τη δεύτερη εικόνα αριστερά της αγίας πύλης μέσα στο εκκλησάκι και γιορτάζει κάθε χρόνο στις 2 Φεβρουαρίου, που είναι η γιορτή της Υπαπαντής.  Υπαπαντή σημαίνει  «προϋπάντηση»(υπό + απαντώ) και είναι η μέρα, που η Παναγία πήγε το Χριστό στην εκκλησία, 40 μέρες μετά τη γέννησή Του και βγήκε ο γέροντας Συμεών να προϋπαντήσει την Παναγία και το Βρέφος. Σύμφωνα με το Μωσαϊκό νόμο, η Παρθένος Μαρία σαράντα μέρες μετά τη γέννηση του παιδιού Ιησού, αφού συμπλήρωσε το χρόνο καθαρισμού από τον τοκετό, πήγε στο Ναό της Ιερουσαλήμ μαζί με τον Ιωσήφ, για να εκτελεσθεί η τυπική αφιέρωση του βρέφους στο Θεό κατά το και να προσφέρουν την καθιερωμένη θυσία, που κατά την παράδοση ήταν ένα ζευγάρι τρυγόνια ή περιστέρια.

Η Αγια-Ρουσαλή του Βρουστίου

Κάποτε όμως γιόρταζε και στις 2 Ιουλίου την κατάθεση της Αγίας Εσθήτας της Παναγίας. Τον Ιούλιο μάλιστα, που ευνοούσαν οι καιρικές συνθήκες, μέχρι τη δεκαετία του 1970 έφθαναν στην Αγια-Ρουσαλή οι κάτοικοι του Βρουστίου και των γύρω οικισμών, κυρίως γυναίκες και παιδιά, πεζοί ή με τα ζώα τους από την παραμονή της γιορτής εφοδιασμένοι με κουβέρτες και φαγητά. Παρακολουθούσαν τον εσπερινό, έτρωγαν τα φαγητά τους, έστρωναν τις κουβέρτες και «για το καλό», για να έχουν δηλαδή την ευλογία της Αγίας, κοιμόντουσαν μέσα στη σπηλιά. Την άλλη μέρα παρακολουθούσαν τη λειτουργία, γλεντούσαν με τραγούδια και χορούς και μετά το μεσημέρι επέστρεφαν στα σπίτια τους.

Ο μοναδικός δρόμος για να φτάσει κανείς στην Αγια-Ρουσαλή του Βρουστίου είναι ένας χωματόδρομος βατός και με αγροτικά κυρίως αυτοκίνητα, που ξεκινάει από την τελευταία στροφή του δρόμου προς το Βρούστι, τη «στροφή του Ζαφείρη» λίγο πριν φτάσουμε στο χωριό, και οδηγεί ανατολικά.  Μετά από 2 περίπου χιλιόμετρα ευθείας σχετικά πορείας φτάνουμε στην τοποθεσία «Διάσελο» και αν συνεχίσουμε ευθεία θα περάσουμε από τις «Ράχες», ένα οροπέδιο με θέα προς το βόρειο τμήμα του αργολικού κάμπου, και κατηφορίζοντας ευθεία θα φτάσουμε στα Σταθαίικα και αριστερά  στο εκκλησάκι του Αγίου Δημητρίου με τις πηγές «Κλίμα», από όπου υδρεύονταν παλαιότερα τα Σταθαίικα, και συνέχεια στην Αγία Μαρίνα και το Σχοινοχώρι.

Από το Διάσελο όμως μπορούμε να πάρουμε το δρόμο που οδηγεί δεξιά προς την περιοχή «Ψηλή Γκορτσιά» και σε απόσταση 1, 7 περίπου χιλιομέτρων θα φτάσουμε σε μια νέα διασταύρωση.  Ο δρόμος αριστερά οδηγεί σ’ ένα μεγάλο πάρκο με φωτοβολταϊκά, που έχει δημιουργηθεί τα τελευταία χρόνια. Ο δρόμος δεξιά κατηφορίζει και μετά από μερικές στροφές καταλήγει μετά από 1,3  ακόμα χιλιόμετρα κάτω από τη σπηλιά της Αγια-Ρουσαλής. Στα τελευταία 300 περίπου μέτρα ο δρόμος είναι πολύ κατηφορικός και δύσβατος και μόνο με αγροτικό αυτοκίνητο μπορούμε να τον διαβούμε με ασφάλεια, ειδικά στη φάση της επιστροφής, παρά τη βελτίωση που έκανε τα τελευταία χρόνια ο πολιτιστικός σύλλογος του Βρουστίου «Η Πλατάνα».

Η είσοδος

Παλαιότερα κάποιοι προσκυνητές ανέβαιναν πεζοί και από τη Χούνη μέσα από ένα ανηφορικό και δύσβατο μονοπάτι, που σήμερα είναι πολύ δύσκολο να το βρει και να το περάσει κάποιος. Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι η Αγια-Ρουσαλή είναι ορατή από το δρόμο Άργους – Καρυάς, αφού στέκεται επιβλητική πάνω από τον οικισμό της Χούνης και μπορεί να την παρατηρήσει κανείς καλά από ένα πρατήριο καυσίμων, που βρίσκεται αριστερά του δρόμου στο ύψος της Χούνης.

Φτάνοντας κάτω από τη σπηλιά αντικρίζουμε ένα ψηλό πέτρινο τείχος, που κλείνει την είσοδό της και τη μετατρέπει σε οχυρό. Η τεράστια σπηλιά σκεπάζει ολόκληρο το εκκλησάκι, που είναι χτισμένο μέσα στη σπηλιά, και αφήνει επιπλέον ένα μεγάλο εσωτερικό προαύλιο. Αν κοιτάξουμε κάτω προς τη Χούνη, πριν μπούμε στο εσωτερικό του οχυρού, διαπιστώνουμε ότι βρισκόμαστε στην κορυφή ενός απότομου γκρεμού, που τρομάζει και προκαλεί ίλιγγο σε όσους δεν έχουν παρόμοιες εμπειρίες.

Η είσοδος στη σπηλιά – οχυρό γίνεται από μια παμπάλαια  δρύινη πόρτα με χαραγμένα πάνω της τα σημάδια του χρόνου. Πάνω από την πόρτα και λίγο ανατολικότερα μια μικρή καμπάνα κρέμεται στερεωμένη στην κορυφή του πέτρινου τείχους με την αλυσίδα της να καταλήγει στην αρχή της τσιμεντένιας σκάλας, που οδηγεί στην είσοδο. Αν στρέψουμε τα μάτια μας προς το νότο από το πλατύσκαλο, πριν περάσουμε την είσοδο, θα διακρίνουμε στο βάθος πεντακάθαρα τον αργολικό κόλπο με τη Νέα Κίο στη μια πλευρά του και το Ναύπλιο απέναντι στο βάθος. Όταν ο ορίζοντας είναι καθαρός, θαρρεί κανείς ότι θα φανούν και οι Σπέτσες στο βάθος της εκπληκτικής εικόνας, που έχει μπροστά του.

Στο εσωτερικό του οχυρού, στη δεξιά πλευρά λίγο μετά την είσοδο, υπάρχει μια στέρνα με πέτρινο στόμιο, γύρω από το οποίο έχει κτιστεί πέτρινος αναβαθμός, που σχηματίζει  μια μεγάλη κυκλική επίπεδη επιφάνεια στρωμένη με τσιμέντο.  Το στόμιο της στέρνας κλείνει με σιδερένιο καπάκι και πάνω  του υπάρχει ο κλασικός μεταλλικός κουβάς με το σκοινί για την άντληση του νερού, που αναβλύζει μέσα από το βράχο πεντακάθαρο και δροσερό. Αυτό το νερό έπιναν οι προσκυνητές και οι επισκέπτες, αλλά και με αυτό το νερό πότιζαν οι τσοπαναραίοι τα γίδια τους, που έβοσκαν στην πλαγιά γύρω από το ξωκλήσι. Επειδή όμως τα ζωντανά τους καλοκαιρινούς μήνες στάλιζαν κιόλας μέσα στη δροσιά της σπηλιάς και άφηναν τις κοπριές τους, δημιουργήθηκε μια ανοιχτή τετράγωνη τσιμεντένια δεξαμενή – λινός έξω από το τείχος, όπου διοχέτευαν οι τσοπαναραίοι το νερό της στέρνας, για να ποτίσουν τα ζώα τους.

Η στέρνα με το πέτρινο στόμιο

Στη νοτιοδυτική πλευρά του εσωτερικού της σπηλιάς είναι χτισμένο με πέτρα το μικρό εκκλησάκι της Υπαπαντής, που καλύπτεται ολόκληρο από το βράχο της σπηλιάς. Τα κεραμίδια στη στέγη του χρησιμεύουν για την προστασία από τις σταλαγματιές νερού, που στάζουν από το βράχο ιδιαίτερη τη χειμερινή περίοδο. Στο εσωτερικό του μικρού ναΐσκου διακρίνουμε την παραδοσιακή διαρρύθμιση με δυο κανονικά μανουάλια κι ένα χαμηλότερο, το ξύλινο στασίδι για τους ψάλτες και την κλασική εικονογραφία των ορθόδοξων ναών με τον Ιησού Χριστό και την Παναγία αριστερά και δεξιά της ωραίας πύλης και την εικόνα της Υπαπαντής δίπλα από την εικόνα της Παναγίας.

Το πέτρινο τείχος κλείνει την σπηλιά στις δύο πλευρές. Σε όλη την εσωτερική του επιφάνεια διακρίνονται μια σειρά από πολεμίστρες.

Το πέτρινο τείχος που κλείνει την σπηλιά στις δύο πλευρές του ακουμπάει στην οροφή της σπηλιάς, ενώ στο κεντρικό του τμήμα έχουν καταρρεύσει τα υψηλότερα τμήματά του. Σε όλη την εσωτερική του επιφάνεια διακρίνονται μια σειρά από πολεμίστρες με το άνοιγμά τους να βλέπει προς τη Χούνη.  Ολόκληρη η σπηλιά αυτή με την εκκλησία στο εσωτερικό της αποτελεί φυσικό κάστρο και οχυρό εκ της θέσεώς της στην κορυφή της απόκρημνης πλαγιάς. Σύμφωνα με την παράδοση στα Ορλωφικά την περίοδο του 1770 η σπηλιά της χρησίμεψε ως καταφύγιο των κυνηγημένων από τους Τούρκους Αργείων, ενώ στη διάρκεια της Ελληνικής επανάστασης του 1821 αποτέλεσε άντρο και ορμητήριο του καπετάν Δαγρέ κατά του Ιμπραήμ.

Ο εορτασμός της Αγια-Ρουσαλής στις 2  Φεβρουαρίου έχει αναβιώσει τα τελευταία χρόνια με πρωτοβουλία του δραστήριου Πολιτιστικού και Εξωραϊστικού Συλλόγου Βρουστίου «Η ΠΛΑΤΑΝΑ», ο οποίος κατάφερε να συντηρήσει την εκκλησία, να βελτιώσει το δρόμο, που οδηγεί στο ερημοκλήσι, και να διαμορφώσει ένα χώρο παρκαρίσματος κάτω  από την εκκλησία, που κάνει πιο εύκολη και ασφαλή την πρόσβαση με αυτοκίνητο.

Πηγές

• Βασιλόπουλος Δ. Χαρ., «Η Αγία Ιερουσαλήμ», Εκδόσεις Ορθόδοξος Τύπος, Αθήναι 1980.
• Βελέντζας Θανάσης, «To  τοπωνύμιο  “Αγιαρσαλή”», ηλεκτρονική εφημερίδα e-tithorea.gr

Αλέξης Τότσικας

Φιλόλογος – Συγγραφέας

Τιμητική Εκδήλωση για τον Ποιητή Πάνο Λιαλιάτση στο Βουλευτικό Ναυπλίου

Πάνος Λιαλιάτσης

Στις 29 Μαρτίου 2014, ημέρα Σάββατο και ώρα 8 μ.μ. θα πραγματοποιηθεί τιμητική εκδήλωση στην αίθουσα του Βουλευτικού Ναυπλίου, για τον ποιητή Πάνο Λιαλιάτση, με την ευκαιρία της επανέκδοσης τεσσάρων ποιητικών συλλογών με νέο τίτλο «Λυρικό Ημερολόγιο».

Επειδή η πρώτη έκδοση (Ελλέβορος-2002) «Ποιήματα 1965-1995» εξαντλήθηκε, ο Πάνος Λιαλιάτσης πρόσθεσε δυο ακόμη ποιήματα και εμπιστεύθηκε τη νέα έκδοση στην Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού.

Η εκδήλωση οργανώνεται από το Δήμο Ναυπλιέων και το Δ.Ο.Π.Π.Α.Τ. ενώ στην εκδήλωση θα μιλήσουν οι:

• Γιώργος Κόνδης: Πορεία Ζωής και
• Κατερίνα Παπαδριανού: Ο Ερωτικός Ποιητής Πάνος Λιαλιάτσης.

Η ηθοποιός Γιάννα Βασιλείου θα απαγγείλει ποιήματά του και ο τραγουδοποιός Γιάννης Νανόπουλος θα ερμηνεύσει ποιήματα σε μελοποίηση δική του για μια κιθάρα.

Ομιλία στο Δαναό με θέμα: «Υπερφορολόγηση και Ανάπτυξη»

Στα πλαίσια του προγράμματος Διαλέξεων και Συζητήσεων της χειμερινής περιόδου, ο Σύλλογος Αργείων «Ο Δαναός» συνεχίζει τις μετακλήσεις σημαντικών και διακεκριμένων  προσωπικοτήτων, προκειμένου να προσφέρει στους Αργείους την ευκαιρία επικοινωνίας με θέματα που αφορούν στον άνθρωπο και τις πνευματικές του αναζητήσεις.

Την Κυριακή  30 Μαρτίου 2014  και  ώρα 7   μ.μ. στην αίθουσα διαλέξεων του Συλλόγου Αργείων «Ο Δαναός» Αγγελή Μπόμπου 8, στο Άργος,  θα μιλήσει:

Ο κ. Νικόλαος Μιχαηλίδης, Οικονομολόγος, με θέμα: 

«Υπερφορολόγηση και Ανάπτυξη».

Θα ακολουθήσει συζήτηση.

Τα ψέματα της Πρωταπριλιάς

Πρωταπριλιά

Η Πρωταπριλιά, μια από τις πιο ενδιαφέρουσες λαογραφικά ημέρες του χρόνου, αποτελεί έθιμο κοινό σχεδόν για όλους τους λαούς του κόσμου. Τα ψέματα της Πρωταπριλιάς είναι ένα έθιμο που μας έχει έρθει από την Ευρώπη. Υπάρχουν διάφορες εκδοχές σχετικά με τον τόπο και τον χρόνο που γεννήθηκε το έθιμο αυτό. Δύο από αυτές, όμως, είναι οι επικρατέστερες.

Σύμφωνα με την πρώτη εκδοχή, το έθιμο ξεκίνησε από τους Κέλτες. Λαός της βορειοδυτικής Ευρώπης, οι Κέλτες, ήταν δεινοί ψαράδες. Η εποχή του ψαρέματος ξεκινούσε την 1η Απριλίου. Όσο καλοί ψαράδες όμως και να ήταν, την εποχή αυτή του χρόνου τα ψάρια πιάνονται δύσκολα. Έτσι και αυτοί, όπως προστάζει ο “κώδικας δεοντολογίας” των ψαράδων όλων των εποχών, έλεγαν ψέματα σχετικά με τα πόσα ψάρια είχαν πιάσει. Αυτή η συνήθεια, έγινε με το πέρασμα του χρόνου έθιμο.

Η δεύτερη εκδοχή, που θεωρείται και πιο βάσιμη ιστορικά, θέλει γενέτειρα του εθίμου τη Γαλλία του 16ου αιώνα. Μέχρι το 1564 η πρωτοχρονιά των Γάλλων ήταν η 1η Απριλίου. Τη χρονιά αυτή όμως και επί βασιλείας Καρόλου του 9ου αυτό άλλαξε και Πρωτοχρονιά θεωρούνταν πλέον η 1η Ιανουαρίου. Στην αρχή αυτό δεν το δέχτηκαν όλοι οι πολίτες. Οι αντιδραστικοί συνέχιζαν να γιορτάζουν, την παλαιά πλέον, πρωτοχρονιά τους την 1η Απριλίου, ενώ οι υπόλοιποι τους έστελναν πρωτοχρονιάτικα δώρα, για να τους κοροϊδέψουν. Το πείραγμα αυτό μετατράπηκε με τον καιρό σε έθιμο.

Το έθιμο αυτό ήρθε και στην Ελλάδα και διαφοροποιήθηκε αποκτώντας μια ελληνική χροιά. Η βασική ιδέα βέβαια παρέμεινε ίδια. Λέμε αθώα ψέματα με σκοπό να ξεγελάσουμε το «θύμα» μας. Σε κάποιες περιοχές, θεωρούν ότι όποιος καταφέρει να ξεγελάσει τον άλλο, θα έχει την τύχη με το μέρος του όλη την υπόλοιπη χρονιά. Σε κάποιες άλλες πιστεύουν ότι ο «θύτης» θα έχει καλή σοδειά στις καλλιέργειες του. Όσο για το «θύμα», πιστεύεται ότι, σε αντίθεση με το «θύτη», θα έχει γρουσουζιά τον υπόλοιπο χρόνο και πιθανότατα, αν είναι παντρεμένος, θα χηρέψει γρήγορα.

Σύμφωνα με τον Έλληνα λαογράφο Δ. Λουκάτο, το έθιμο αυτό αποτελεί ένα σκόπιμο «ξεγέλασμα των βλαπτικών δυνάμεων, που θα εμπόδιζαν την όποια παραγωγή» υποχρεώνοντας πολλούς να λαμβάνουν διάφορα «αντίμετρα» (αλεξίκανα μέτρα). Και ο Έλληνας λαογράφος Γ. Μέγας συμφωνεί πως η πρωταπριλιάτικη «ψευδολογία» παραπλανά ελλοχεύουσες δυνάμεις του κακού, έτσι ώστε να θεωρείται από το λαό ως σημαντικός όρος μαγνητικής ενέργειας (έλξης ή αποτροπής) για μια επικείμενη επιτυχία.

Διάσημα ψέματα

Τον προηγούμενο αιώνα η τεχνολογία βοήθησε κάποιους να ξεγελάσουν χιλιάδες άτομα την ημέρα αυτή. Για παράδειγμα μια Αμερικάνικη εφημερίδα δημοσίευσε ένα άρθρο (στις αρχές του 20ού αιώνα), στο οποίο αναφερόταν ότι ο Τόμας Έντισον είχε εφεύρει μια μηχανή, η οποία μετέτρεπε το νερό σε κρασί. Οι μετοχές των εταιριών παρασκευής και διακίνησης οίνου σημείωσαν κατακόρυφη πτώση στο χρηματιστήριο.

Ένα άλλο παράδειγμα μεγάλης πρωταπριλιάτικης φάρσας είναι αυτή του δικτύου BBC το 1957. Τότε προβλήθηκε από το δίκτυο αυτό ένα ρεπορτάζ, στο οποίο Ιταλοί γεωργοί μάζευαν μακαρόνια από τα δέντρα, που υποτίθεται ότι τα παράγουν. Παρόμοια ρεπορτάζ συνεχίζονται όμως μέχρι και σήμερα σχεδόν από το σύνολο των ΜΜΕ, που τις περισσότερες φορές αγγίζουν σημαντικά θέματα οικονομίας, διασκέδασης, κ.λπ.

Το ψέμα θα πρέπει να είναι αθώο και το έθιμο ισχύει μόνο για την 1η Απριλίου, γιατί όπως λέει και η παροιμία “ο ψεύτης και ο κλέφτης τον πρώτο χρόνο χαίρονται!”

Τριακόσιες εξήντα πέντε μέρες το χρόνο οι άνθρωποι ζουν το ψέμα. Και την πρωταπριλιά το γιορτάζουν!

«Δηλητηριώδη» γκάφα έκαναν οι συντάκτες του Γαλλικού Πρακτορείου Eιδήσεων, όταν το 1995 μετέδωσαν σε ολόκληρο τον κόσμο την πρωταπριλιάτικη φάρσα του ελληνικού υπουργείου Πολιτισμού. Σύμφωνα με το δελτίο Tύπου του υπουργείου, αρχαιολόγοι ανακάλυψαν τον τάφο του Σωκράτη σε τοποθεσία κοντά στην Aκρόπολη! Mέσα στον τάφο υποτίθεται ότι βρέθηκε βάζο, που περιείχε ίχνη κώνειου, καθώς και ένα κομμάτι δέρματος χρονολογούμενο από το 400 π.X.

Το 1878, ένα χρόνο μετά την ανακάλυψη του φωνογράφου από τον Tόμας Έντισον, η εφημερίδα «Graphic» της Nέας Yόρκης ανακοινώνει πανηγυρικά πως ο εφευρέτης «έκανε και πάλι το θαύμα του»! «Mια μηχανή που μετατρέπει το χώμα σε δημητριακά και το νερό σε κρασί με μία μόνο κίνηση. Tο πρόβλημα της παγκόσμιας πείνας λύθηκε», γράφει η είδηση, την οποία αναπαράγουν έντυπα σε ολόκληρη την Aμερική, «ευλογώντας» τον Έντισον για την πολύτιμη προσφορά του στην ανθρωπότητα. H απογοήτευση, αλλά και η ντροπή των συντηρητικών εφημερίδων, που είχαν αφιερώσει εκτενείς εγκωμιαστικές στήλες στη νέα «εφεύρεση», είναι μεγάλη, όταν διαπιστώνουν πως δεν επρόκειτο παρά για ένα πρωταπριλιάτικο ψέμα της «Graphic»…

Tην Πρωταπριλιά του 1934 η γερμανική εφημερίδα «Berliner Illustrirte Zeitung» δημοσίευσε ρεπορτάζ για μια θαυματουργή νέα εφεύρεση η οποία έδινε τη δυνατότητα στον άνθρωπο να πετάξει χρησιμοποιώντας μόνο τη δύναμη των πνευμόνων του. Tο μόνο που θα έπρεπε να κάνει όποιος ήθελε να πετάξει ήταν να φυσήξει σε ένα τοποθετημένο στο στήθος του κουτί και να ενεργοποιήσει τον μηχανισμό που θα του επέτρεπε να σηκωθεί στον αέρα. Tο σετ συμπληρωνόταν από ένα ζευγάρι πέδιλα του σκι τα οποία υποτίθεται ότι χρησίμευαν για ασφαλή προσγείωση. Tο ρεπορτάζ συνοδευόταν από σχετική φωτογραφία που έκανε τον γύρο του κόσμου μέσω των διεθνών πρακτορείων.

Tην 1η Aπριλίου 1957 η έγκυρη ειδησεογραφική εκπομπή του BBC «Πανόραμα» παρουσίασε ρεπορτάζ το οποίο έδειχνε Eλβετούς αγρότες να μαζεύουν από τα δέντρα τη σοδειά του σπαγγέτι. O ρεπόρτερ ανέφερε ότι χάρη στον ήπιο χειμώνα και την εξαφάνιση της σιταρόψειρας η σοδειά των Eλβετών ήταν καλύτερη από ποτέ. O σταθμός έλαβε χιλιάδες τηλεφωνήματα απορημένων τηλεθεατών, που ζητούσαν πληροφορίες για το πώς θα καλλιεργήσουν σπαγγέτι. H διπλωματική απάντηση του BBC ήταν «να βάλετε το μακαρόνι σε ένα κουτί τοματοπολτέ και να ελπίζετε για το καλύτερο».

Tο 1962 η έγχρωμη τηλεόραση αποτελούσε «όνειρο θερινής νυκτός» για τη Σουηδία. O μοναδικός τηλεοπτικός σταθμός της αποφάσισε να την κάνει και πρωταπριλιάτικο αστείο. Tο μεσημέρι της 1ης Aπριλίου το δελτίο ειδήσεων ξεκινά και στις οθόνες των τηλεθεατών εμφανίζεται ο τεχνικός του καναλιού Kjell Stensson. Tο κοινό, καθηλωμένο στους δέκτες του, περιμένει να ακούσει. Eκείνος τους ενημερώνει πως χάρη στην ανάπτυξη της τεχνολογίας μπορούν πλέον να βλέπουν τα αγαπημένα τους προγράμματα λουσμένα με τα πιο ζωηρά χρώματα. «Tο μόνο που χρειάζεται να κάνετε είναι να τοποθετήσετε μια νάιλον κάλτσα στην οθόνη της τηλεόρασής σας», λέει ο Stensson, σπεύδοντας μάλιστα να αναπαραστήσει το εγχείρημα σε απευθείας σύνδεση.

Tο γεωγραφικό χάρτη της Eυρώπης επιχείρησαν να αλλάξουν οι «Times» του Λονδίνου, αναστατώνοντας για μια ημέρα τους κατοίκους μιας ολόκληρης χώρας. Tην Πρωταπριλιά του 1992 η εφημερίδα δημοσίευσε θέμα για τις διαπραγματεύσεις, που θα οδηγούσαν στη διάλυση του Bελγίου. Oι γαλλόφωνες περιοχές θα ενώνονταν με τη Γαλλία, ενώ η Oλλανδία θα προσαρτούσε τις υπόλοιπες. Στο κύριο άρθρο της εφημερίδας, μάλιστα, έγινε το εξής καυστικό σχόλιο: «Tο αγαπημένο ανέκδοτο ονομάστε πέντε διάσημους Bέλγους θα πάψει να έχει πλάκα». Aκόμα και ο τότε υπουργός Eξωτερικών της Mεγάλης Bρετανίας πίστεψε το αστείο και λίγο έλειψε να δώσει τηλεοπτική συνέντευξη για να σχολιάσει το γεγονός.

Tο 1998, εκατοντάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στο λιμάνι της Bαλτιμόρης ελπίζοντας να αποκτήσουν ένα παλιό χρυσό νόμισμα και έπεσαν θύματα της φάρσας τοπικού ραδιοσταθμού. Oι παρουσιαστές ανακοίνωσαν ότι στο κατάστρωμα του παλιού ιστιοπλοϊκού «Constellation», το οποίο ήταν αγκυροβολημένο για χρόνια στο λιμάνι, βρέθηκε ένα σεντούκι με χρυσά νομίσματα. H Eπιτροπή Aποκατάστασης του «Constellation» είχε αποφασίσει να μοιράσει τα νομίσματα στους κατοίκους της πόλης τηρώντας αυστηρή σειρά προτεραιότητας. Aποτέλεσμα ήταν να δημιουργηθεί μια άνευ προηγουμένου ουρά από πολίτες που περίμεναν υπομονετικά. Kανένας από αυτούς δεν ήξερε ότι η Eπιτροπή Aποκατάστασης του «Constellation» είχε καταργηθεί 20 χρόνια πριν…

Tο Big Ben είναι το διασημότερο ρολόι του κόσμου και για το λόγο αυτό θα πρέπει να δείχνει με ακρίβεια την ώρα. Aυτό ισχυρίστηκε το βρετανικό δίκτυο BBC, όταν το 1980 ανακοίνωσε πως το ιστορικό ρολόι θα λειτουργούσε πλέον με ψηφιακό μηχανισμό. Mάλιστα το ιαπωνικό BBC, μεταδίδοντας την είδηση, ανέφερε ότι οι δείκτες του ρολογιού θα πωλούνταν στους τέσσερις πρώτους ακροατές, που θα επικοινωνούσαν με το σταθμό και οι προσφορές που δέχτηκε «έσπασαν τα ταμεία»…

Σύμφωνα με το ειδησεογραφικό πρακτορείο Itar-Tass, η ρωσική Δούμα διαβουλεύτηκε το 1996 προκειμένου να αποφασίσει αν θα θέσει ξανά σε ισχύ το σύμφωνο της Bαρσοβίας. H είδηση – που δεν αποτελούσε παρά μια πρωταπριλιάτικη δημοσιογραφική «σκανταλιά»- μεταδόθηκε με αστραπιαίους ρυθμούς στην Tσεχία και τη Bουλγαρία προκαλώντας έντονες αντιδράσεις. Λίγες ώρες αργότερα το Itar-Tass αποκάλυψε ότι επρόκειτο για φάρσα.

Tο 1976 ο Bρετανός αστρονόμος Patrick Moore ανακοίνωσε στο ραδιόφωνο του BBC ότι στις 09.47 εκείνης της ημέρας θα συνέβαινε ένα γεγονός το οποίο κάθε άνθρωπος έχει τη δυνατότητα να ζήσει μόνο μια φορά στη ζωή του. O πλανήτης Πλούτωνας θα διερχόταν δίπλα από τον Kρόνο, προκαλώντας μια στιγμιαία ευθυγράμμιση της βαρύτητας. O Moore είπε στους ακροατές πως, αν χοροπηδούσαν στον αέρα στις 22.47 ακριβώς, θα αιωρούνταν για μερικά δευτερόλεπτα. Tο BBC δέχτηκε στη συνέχεια εκατοντάδες τηλεφωνήματα από ακροατές, οι οποίοι παραδέχονταν ενθουσιασμένοι ότι βίωσαν στ’ αλήθεια τη μοναδική εμπειρία!

Λάθος ώρα για να αστειευτεί διάλεξε την 1η Aπριλίου 2003 ο πρέσβης του Iράκ στη Pωσία. Kατά τη διάρκεια συνέντευξης Tύπου στη Mόσχα και ενώ οι αμερικανικές δυνάμεις προέλαυναν στο ιρακινό έδαφος, ο Aμπάς Kαλάφ Kουνφούτ διάβασε ένα έκτακτο ανακοινωθέν του Pόιτερς, το οποίο έλεγε: «Oι Aμερικανοί έριξαν κατά λάθος πυρηνικό πύραυλο σε Bρετανικές δυνάμεις προκαλώντας το θάνατο επτά στρατιωτών». Oι πάντες πάγωσαν, αλλά η έκπληξή τους έγινε μεγαλύτερη όταν άκουσαν τον πρέσβη να φωνάζει: «Πρωταπριλιά!». Ήταν η τελευταία συνέντευξη του πρέσβη, αφού λίγες μέρες μετά το καθεστώς του Σαντάμ κατέρρευσε.

Στις 31 Mαρτίου 1940 το Iνστιτούτο Φράνκλιν στις HΠA ανακοίνωσε ότι την επόμενη μέρα θα ερχόταν το τέλος του κόσμου και ένας τοπικός ραδιοσταθμός μετέδωσε την είδηση ως εξής: «Oι χειρότεροι φόβοι σας, ότι έρχεται το τέλος του κόσμου, επιβεβαιώνονται από τους αστρονόμους του Iνστιτούτου Φράνκλιν. Oι επιστήμονες προβλέπουν ότι το τέλος έρχεται αύριο στις 3 το απόγευμα. Δεν είναι πρωταπριλιάτικο αστείο». O πανικός ήταν τόσο μεγάλος, ώστε οι αρχές δεν προλάβαιναν να απαντούν στα απελπισμένα τηλέφωνα των πολιτών. Tο θέμα έληξε με την αποκάλυψη ότι η φάρσα ήταν έργο του υπεύθυνου Tύπου του Iνστιτούτου, ο οποίος ήθελε να διαφημίσει ομιλία με θέμα «Πώς θα τελειώσει ο κόσμος;» προγραμματισμένη για την 1η Aπριλίου.

Tο μαγικό φίλτρο της έμπνευσης φαίνεται ότι ήπιαν οι συντάκτες του «Independent», οι οποίοι το 1993 δημοσίευσαν ρεπορτάζ για την ανακάλυψη του χωριού του Aστερίξ από επιστήμονες της Oξφόρδης και του Mπρεστ. Tο χωριό υποτίθεται ότι ανακαλύφθηκε ακριβώς στην περιοχή, που το τοποθετούσαν οι ιστορίες του Pενέ Γκοσινί. Oι ανασκαφές έβγαλαν στην επιφάνεια νομίσματα, τα οποία απεικόνιζαν αγριογούρουνα, καθώς και πολλά μενίρ, ενώ δεν ανακαλύφθηκε ούτε ίχνος ρωμαϊκής εισβολής.

Η Πρωταπριλιά στις ελληνικές εφημερίδες

Η τήρηση της Πρωταπριλιάς στις εφημερίδες είναι ταυτόσημη με την ύπαρξη του ελληνικού Τύπου, μια και συναντάμε πολλά τέτοια «ψέματα» στα έντυπα όλων των εποχών.

Το έθιμο γνώρισε ιδιαίτερη άνθηση μετά το 1974, όταν υπήρχε πλέον άπλετη ελευθερία στον Τύπο, ο οποίος είχε ξεμπερδέψει και με τη βασιλεία, που ήταν από τη βάση της ένας θεσμός λογοκρισίας. Κάτι ήξερε άλλωστε γι’ αυτό ο ηγέτης της Αριστεράς, Πασαλίδης, όταν την Πρωταπριλιά του 1967 απαντούσε με τον ίδιο τρόπο στο χιούμορ των δημοσιογράφων, που τον ρωτούσαν, αν είχε ζητήσει από τον τότε βασιλιά Κωνσταντίνο εντολή σχηματισμού κυβέρνησης της… ΕΔΑ: «Δεν εζήτησα από το βασιλιά την εντολή. Θα το έπαιρνε για πρωταπριλιάτικο αστείο».

Το 1982 η «Καθημερινή» δημοσίευσε ένα ενδιαφέρον ψέμα, όταν «αποκάλυπτε» φιλοβασιλική γιάφκα μέσα στην τότε ΕΡΤ 1: «Ομολόγησαν ότι ανήκαν σε αντικαθεστωτική οργάνωση και ότι ασκούσαν φιλοβασιλική προπαγάνδα οι δύο γυναίκες υπάλληλοι της ΕΡΤ, που είχαν τεθεί εκτός υπηρεσίας από την περασμένη Τρίτη λόγω μεταδόσεως του δημοτικού τραγουδιού «Γρίβα μ’ σε θέλει ο βασιλιάς». Αυτό ανακοίνωσε χθες σε ειδική συνάντησή του με τους δημοσιογράφους ο υπουργός άνευ χαρτοφυλακίου Σάκης Πεπονής, ο οποίος πρόσθεσε ότι, εκτός των δύο υπαλλήλων, που ομολόγησαν ήδη τη συμμετοχή τους στην παράνομη οργάνωση, υπάρχουν και άλλοι οκτώ υπάλληλοι της ΕΡΤ 1, εναντίον των οποίων έχουν προκύψει υποψίες και ανακρίνονται συνεχώς».

Την ίδια χρονιά ο «Μικροπολιτικός» στα «Νέα» ανέφερε ότι ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής θα έγραφε βιβλίο για τον εαυτό του, το οποίο θα προλόγιζε ο τότε πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου: «Tην επιμέλεια του βιβλίου, που πέρα από το πολιτικό ενδιαφέρον θα αναφέρεται και σε πολλές άγνωστες λεπτομέρειες από την καθημερινή ζωή του Προέδρου, όπως την αδυναμία του σε μερικά πρόσωπα (π.χ. Θόδωρος) ή σε μερικά πράγματα (γκολφ, σπανακόπιτες κ.λπ.) έκανε και… συνεχίζει (μια και στο αρχικό κείμενο όλο και κάτι προστίθεται κάθε τόσο) ο Πέτρος Μολυβιάτης. Το ενδιαφέρον δεν βρίσκεται μόνο στο περιεχόμενο του βιβλίου, αλλά και στον πρόλογό του. Γιατί θα τον γράψει – εκτός απροόπτου – ο Ανδρέας Παπανδρέου! Η πρώτη κρούση έγινε πριν δύο μήνες περίπου, όταν το κείμενο καθαρογράφτηκε, αλλά η «κατ’ αρχήν συμφωνία» έκλεισε κατά την προχθεσινή δίωρη συνάντηση Προέδρου και Πρωθυπουργού. Όπως ακούστηκε, ο Ανδρέας δέχτηκε, εφ’ όσον όλα πάνε καλά και ο Κων. Καραμανλής ξαναβάλει υποψηφιότητα σαν Πρόεδρος το ’85. Θ’ αποτελεί άλλωστε το γεγονός και μια έμπρακτη απόδειξη ότι το ΠΑΣΟΚ θα ψηφίσει Καραμανλή για Πρόεδρο…».

Το δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’80, ο απατεώνας τραπεζίτης Κοσκωτάς πρωταγωνιστούσε συχνά στις ειδήσεις αυτής της ημέρας. Εκείνη την περίοδο ο Κοσκωτάς είχε αγοράσει τα πάντα, εκτός από τις εφημερίδες. Την πρωταπριλιά γραφόταν ότι αγόρασε το «Ριζοσπάστη» κατά τη «Βραδυνή», το «Δημοκρατικό Λόγο» κατά τον «Ελεύθερο Τύπο» και το «Ποντίκι» . Πιο κοντά στην αλήθεια είχε βρεθεί η «Ελεύθερη Ώρα», που είχε γράψει ότι ο Κοσκωτάς είχε πτωχεύσει, κάτι που έγινε λίγα χρόνια μετά. Την ίδια χρονιά η «Αυριανή» έγραφε για τον αφορισμό του Τρίτση από την Ιερά Σύνοδο, η «Ελευθεροτυπία» βούλιαζε το «Σισμίκ» στην Τένεδο, η «Πρώτη» το έφερνε στο Τουρκολίμανο, ενώ για τη «Μεσημβρινή» η κυβέρνηση έβγαζε – επιτέλους – τη χώρα μας από το ΝΑΤΟ.

Το 1987 είχαμε ένα περιστατικό στην κρατική τηλεόραση, που θυμίζει την ιστορία με τη φραπελιά της Δρούζα. Τότε, στην εκπομπή «Κυριακάτικα», που παρουσίαζε η Έλενα Ακρίτα, παρουσιάστηκε ένας τύπος, ο οποίος έλεγε ότι είχε ανακαλύψει ένα φάρμακο, που θεράπευε τα πάντα και φυσικά και τον καρκίνο. Όπως είναι κατανοητό, προκλήθηκε σάλος, που οδήγησε τους υπεύθυνους της εκπομπής να ζητήσουν συγγνώμη για τον πανικό που προκάλεσαν.

Κάθε χρόνο η πρωταπριλιά έχει την «τιμητική» της στις περισσότερες τηλεοπτικές εκπομπές, οι οποίες κάνουν φάρσες στους τηλεθεατές – έστω και για λίγο- ώστε να τηρήσουν το έθιμο, που θέλει τη συγκεκριμένη μέρα οι άνθρωποι να λένε ψέματα ο ένας στον άλλον.

Η ψευδολογία μπορεί να μας βοηθήσει να μην πάθουμε κακό; Αυτό τουλάχιστον πιστεύει ο λαός και ακολουθεί το έθιμο της ψευδολογίας κάθε Πρωταπριλιά. Πιστεύει δηλαδή ότι και η Πρωταπριλιά, όπως και κάθε αρχιμηνιά, είναι κρίσιμη μέρα και για το λόγο αυτό γίνονται διάφορες δεισιδαίμονες ενέργειες, μέσα, πράξεις κ.λ.π., που έχουν σκοπό να αποσοβήσουν κάθε επικείμενο κίνδυνο. Μεταξύ αυτών είναι και η ψευδολογία.

Πάντως ο λαός φαίνεται ότι λέει το ψέμα στα χωριά για να «ξορκίσει» τις μαγικές δυνάμεις, το κακό. Στη Θράκη την Πρωταπριλιά «ψεματούν για το μετάξι, το ’χουν σε καλό», ενώ μαγική ιδιότητα δίνεται και στη βροχή της Πρωταπριλιάς, που σε ορισμένα χωριά τη βάζουν σε ένα μπουκάλι και τη χρησιμοποιούν για…γιατρικό! Από τα χωράφια…μέχρι τα προξενιά. Η ψευδολογία θεωρείται μέσο αποτροπής των κακών πνευμάτων, τα οποία εκμεταλλεύονται τη γεωργική παραγωγή και τον ανθρώπινο μόχθο, ενώ χρησιμοποιείται και σε άλλες περιπτώσεις, όπως στην παρασκευή επτάζυμων άρτων ή στην επιτυχία των προξενιών, αφού «χωρίς ψέματα δεν πήτιαζε η δουλειά των προξενητών».

Πάντως στη λαϊκή παράδοση ο Απρίλιος, παρά τις άφθονες και επίπονες κτηνοτροφικές και γεωργικές εργασίες, ως προς τη διαβίωση των χωρικών είναι μήνας δύσπραγος, μιας και όλα τα αγαθά έχουν καταναλωθεί το χειμώνα: «Απρίλης γρύλης και τιναχτοκοφινίδης» λέει χαρακτηριστικά ο λαός. Η μόνη παρήγορη σκέψη των αγροτών είναι το επικείμενο σε παραγωγή και σοδειά, καλοκαίρι…

Αλέξης Τότσικας

Φιλόλογος – Συγγραφέας

Νανόπουλος Γιάννης

Γιάννης Νανόπουλος

Ο τραγουδοποιός Γιάννης Νανόπουλος γεννήθηκε στο Άργος, όπου και έμεινε έως τα είκοσι του χρόνια. Από μικρό παιδάκι, σχεδόν μεγάλωσε μέσα στο καμαρίνι προβολής του κινηματογράφου «Ορφέα» στο Άργος, του παππού του Σπύρου Μαυροειδή. Από την ηλικία των 15 περίπου χρονών ξεκινά μόνος του να μαθαίνει κιθάρα και να δημιουργεί σιγά σιγά τα πρώτα δικά του τραγούδια. Στην συνέχεια καταπιάνεται αυτοδίδακτα με πλήκτρα και φυσαρμόνικα.

Το 1980 τελειώνει το Επαγγελματικό Λύκειο και αμέσως μετά ανεβαίνει για σπουδές Marketing στην Αθήνα. Την ίδια περίοδο δημιουργεί διάφορα ερασιτεχνικά μουσικά σχήματα και παρουσιάζεται σε διάφορες πειραματικές σκηνές της Αθήνας. Από το 1990 και για 20 συνεχόμενα χρόνια, αρχίζει να εργάζεται σε γνωστό Δημοτικό ραδιοφωνικό σταθμό της Αττικής αρχικά ως μουσικός επιμελητής και στην συνέχεια ως ραδιοφωνικός παραγωγός και διευθυντής προγράμματος.

Το 2007 εγκαταλείπει την πρωτεύουσα και επιστρέφει στο πατρικό του σπίτι, στην Πυργέλλα Άργους, όπου πλέον και ζει μόνιμα. Από εκείνο το διάστημα έως και σήμερα, ασχολείται ενεργά με διάφορα μουσικά και όχι μόνο καλλιτεχνικά δρώμενα, τόσο στην περιοχή της Αργολίδας, όσο και της Αττικής.

Έχει ασχοληθεί εκτός των υπολοίπων με ενορχήστρωση, μουσική κινηματογράφου, θεάτρου, ερμηνείες ειδικών θεατρικών ρόλων και μελοποίηση ποιημάτων Ελλήνων ποιητών.

Το 2008 δημιουργεί τον προσωπικό του κινηματογράφο «Σινεμά ο Παράδεισος», τον οποίο προσφέρει αφιλοκερδώς για προβολές σε σχολεία και άτομα με ειδικές ανάγκες.

Το 1999 παρουσιάζεται σε διαγωνισμό ερμηνείας Ελληνικού τραγουδιού, που διοργάνωσε η ΕΡΤ κατακτώντας το πρώτο βραβείο. Το 2011 το τραγούδι του «Πέταγμα» κατακτά την πρώτη θέση σε πανελλήνιο διαδικτυακό διαγωνισμό τραγουδιού, ανάμεσα σε 250 συνολικά τραγούδια, και το 2012 το τραγούδι του «Σαν Αερικό» κερδίζει την πρώτη και τρίτη θέση αντίστοιχα σε δύο ακόμη διαδικτυακούς διαγωνισμούς τραγουδιού στην Ελλάδα και στους Έλληνες του εξωτερικού.

Επίσης την ίδια χρονιά μελοποιεί ποιήματα από την ποιητική συλλογή της Ελένης Νανοπούλου, «Ολόγραμμα», τα οποία παρουσιάζονται παράλληλα με το βιβλίο της, στην Τεχνόπολη στο Γκάζι με την χορηγία του Δήμου Αθηναίων και στην συνέχεια στην Αρχαία αγορά του Άργους. Από αυτή την μελοποίηση το μελοποιημένο ποίημα με τίτλο «Χρώματα», κερδίζει την 1^η θέση σε πανελλήνιο διαδυκτιακό διαγωνισμό τραγουδιού, το 2012.

Το 2012 δημιουργεί την μουσική και το ομότιτλο τραγούδι για την ταινία «Τόπος Εδώ», των Δημήτρη και Ορέστη Σταυρόπουλου, στα πλαίσια του δεύτερου Φεστιβάλ ψηφιακού κινηματογράφου της Αθήνας. Η ταινία κερδίζει τιμητική διάκριση και προβολή στο εξωτερικό.

Το 2012 και το 2013 με δική του πρωτοβουλία διοργανώνει σε ιδιωτικό χώρο το πρώτο και το δεύτερο αντίστοιχα μουσικό φεστιβάλ για μουσικούς και σχήματα της περιοχής μας.

Τον Μάρτιο του 2014, μελοποιεί για μια κιθάρα, δύο ποιήματα από την ποιητική συλλογή τού Καθηγητή – Ποιητή Πάνου Λιαλιάτση, τα οποία και παρουσιάζονται ζωντανά για πρώτη φορά στο Βουλευτικό Ναυπλίου (Πρώτη βουλή των Ελλήνων) ταυτόχρονα με την παρουσίαση της ποιητικής συλλογής του «Λυρικό Ημερολόγιο», έκδοση της Αργολικής Αρχειακής Βιβλιοθήκης Ιστορίας & Πολιτισμού.

Στην διάρκεια της μουσικής του καριέρας, έχει κατά καιρούς συνεργαστεί με γνωστούς μουσικούς, όπως ο Νίκος Τουλιάτος, ο Βασίλης Καζούλης κ.α.  

Ομιλία στο Δαναό με θέμα: «Το Ελληνικό Ζήτημα – Για μια άλλη Ελλάδα σε μια διαφορετική Ευρώπη»

Στα πλαίσια του προγράμματος Διαλέξεων και Συζητήσεων της χειμερινής περιόδου, ο Σύλλογος Αργείων «Ο Δαναός» συνεχίζει τις μετακλήσεις σημαντικών και διακεκριμένων  προσωπικοτήτων, προκειμένου να προσφέρει στους Αργείους την ευκαιρία επικοινωνίας με θέματα που αφορούν στον άνθρωπο και τις πνευματικές του αναζητήσεις.

Την Κυριακή  6 Απριλίου 2014  και  ώρα 7   μ.μ. στην αίθουσα διαλέξεων του Συλλόγου Αργείων «Ο Δαναός» Αγγελή Μπόμπου 8, στο Άργος,  θα μιλήσει:

Ο κ. Αλέξανδρος Π. Μαλλιάς, Πρέσβης επί τιμή, με θέμα:

«Το Ελληνικό Ζήτημα – Για μια άλλη Ελλάδα σε μια διαφορετική Ευρώπη».

Θα παρουσιαστεί το βιβλίο του, που κυκλοφόρησε το 2013, με τίτλο «Η άλλη κρίση – Η μαρτυρία ενός πρέσβη».

Θα ακολουθήσει συζήτηση.

Αλέξανδρος Π. Μαλλιάς

Διετέλεσε πρέσβης της Ελλάδος στην Ουάσινγκτον το διάστημα Σεπτέμβριος 2005 – Ιούνιος 2009. Κατά την περίοδο δηλαδή των μεγάλων διαφορών για τα ενεργειακά ζητήματα και της απόκλισης συμφερόντων. Επίσης, της Συνάντησης Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι.

Από το 2000 μέχρι το 2005 ήταν διευθυντής των Βαλκανικών Υποθέσεων του Υπουργείου Εξωτερικών. Μετέσχε σε όλες τις διαπραγματεύσεις με τους πρώην υπουργούς Εξωτερικών Μιχαήλ Παπακωνσταντίνου και Γεώργιο Παπούλια για το ζήτημα της ΠΓΔΜ στα Ηνωμένα Έθνη. Μετά την υπογραφή της Ενδιάμεσης Συμφωνίας ορίστηκε ως ο πρώτος Διπλωματικός Εκπρόσωπος της Ελλάδος στα Σκόπια (1995-1999). Στη συνέχεια υπηρέτησε για δύο χρόνια ως πρέσβης της Ελλάδος στα Τίρανα.

Κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Γιουγκοσλαβία υπηρέτησε ως Παρατηρητής της Ευρωπαϊκής Ένωσης (1994) στην Κροατία, στη Βουλγαρία και στην πΓΔΜ. Υπήρξε Πρώτος Σύμβουλος για Πολιτικές Υποθέσεις στην Ελληνική Αντιπροσωπεία στον ΟΗΕ (1989 – 1993), στη Διάσκεψη για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία της Ευρώπης (1987 – 1988), Επιτετραμμένος της Ελλάδος στη Λιβύη (1982 – 1984), Αναπληρωτής Μονίμου Αντιπροσώπου στο Συμβούλιο της Ευρώπης (1978 – 1982).

Συνταξιοδοτήθηκε το 2010. Σήμερα είναι Διακεκριμένος Εταίρος (Distinguished Fellow) του New Westminster College (Καναδά), Ειδικός Σύμβουλος του ΕΛΙΑΜΕΠ και μέλος της Συμβουλευτικής Διοικούσας Επιτροπής του International Business College της Μητροβίτσα (Κόσοβο). Επίσης, είναι διπλωματικός αρθρογράφος στο περιοδικό «Άμυνα και Διπλωματία». Διατηρεί ανοικτούς διαύλους επικοινωνίας με τις ηγεσίες των βαλκανικών κρατών τα οποία επισκέπτεται τακτικά.

Τον Μάιο του 2009, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ John Kerry έκανε, ως Πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, ειδική τιμητική καταχώρηση στο Κογκρέσο για τον Α. Μαλλιά, με τα ακόλουθα λόγια:

«Ο Πρέσβης κ. Μαλλιάς εργάστηκε σκληρά για να αντιπροσωπεύσει κατά τον καλύτερο τρόπο στις Ηνωμένες Πολιτείες και την κυβέρνησή μας, την Ελλάδα και την πολιτιστική κληρονομιά της, την οποία μοιράζονται και κάπου τρία εκατομμύρια Αμερικανοί ελληνικής καταγωγής. Εκτός του ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ελλάδα είναι στρατηγικοί εταίροι και συνεργάζονται αρμονικά για την αντιμετώπιση διαφόρων θεμάτων, από το Αφγανιστάν μέχρι τις πρόσφατες επιχειρήσεις για την καταστολή της πειρατείας, έχουν παράλληλα και κοινές αρχές που βρίσκονται υπεράνω των κοινών συμφερόντων μας, και στις οποίες περιλαμβάνεται ο αμοιβαίος σεβασμός για τη δημοκρατία και την ελευθερία, τόσο στη Βοστώνη όσο και στην Αθήνα. Κατά τη διάρκεια της θητείας του στην Ουάσινγκτον, ο Πρέσβης κ. Μαλλιάς ανέπτυξε ιδιαίτερη δράση στο Κογκρέσο, διοργανώνοντας ειδικές παρουσιάσεις και ενημερωτικές εκδηλώσεις για γερουσιαστές, βουλευτές και επιτελάρχες των μελών της νομοθετικής εξουσίας. Ο Πρέσβης διατηρούσε επίσης δεσμούς με δεξαμενές σκέψης, ομάδες προώθησης ειδικών θεμάτων, λαϊκές οργανώσεις και πανεπιστήμια και ταξίδευε σε πολλά μέρη των Ηνωμένων Πολιτειών, για να ενημερώνει και να ανταλλάσει απόψεις με κοινοτικούς παράγοντες, Ελληνοαμερικανούς, φοιτητές και άλλα πρόσωπα γύρω από σημαντικά διμερή θέματα. Τέλος, οι δραστηριότητές του στην Εβραϊκή και την Αφροαμερικανική κοινότητα ήταν τόσο σημαντικές, που τιμήθηκε γι’ αυτές με διάφορες διακρίσεις, περιλαμβανομένου του Βραβείου Martin Luther King. Σε πολλούς από εμάς στο Κογκρέσο θα μας λείψει η εξαίρετη δουλειά που έκανε ο Έλληνας Πρέσβης, στον οποίον και ευχόμαστε κάθε καλό».          

Οι 7 Σάλπιγγες

Η Αποκάλυψη του Ιωάννη στον Καθεδρικό Ιερό Ναό Αγίου Πέτρου Άργους, από την «Αργολική Πολιτιστική Πρόταση»

«Μακάριος όποιος τ’ αναγνώσει και εκείνοι που ακούουν τα λόγια της προφητείας

και τηρούν τα γραμμένα σ΄ αυτήν, γιατί ο καιρός είναι κοντά».

Ένα από τα σημαντικότερα θεολογικά κείμενα, η Αποκάλυψη του Ιωάννη, παρουσιάζεται δραματοποιημένο από την Πολιτιστική Αργολική Πρόταση στον Καθεδρικό Ιερό Ναό Αγίου Πέτρου Άργους την Κυριακή 6 Απριλίου 2014 στις 17:30.

Είναι η πρώτη φορά στην Αργολίδα κατά την οποία η συνάντηση ενός Πολιτιστικού Συλλόγου και της Εκκλησίας καταλήγει σε μια τόσο σημαντική παραγωγή και παρουσίαση.

Η Αποκάλυψη του Ιωάννη συγγράφηκε το 95 μ.Χ. όταν αυτοκράτορας της Ρώμης ήταν ο Δομιτιανός. Ο Ιωάννης είχε εξοριστεί στην Πάτμο και ο Χριστιανισμός κινδύνευε να κλονιστεί από τους απηνείς διωγμούς. Είναι το μοναδικό αποκαλυπτικό βιβλίο που η Εκκλησία συμπεριέλαβε στον κανόνα της Αγίας Γραφής. Αποτελείται από τρία μέρη που περιγράφουν με έντονα συμβολικό τρόπο: την αποκαλυπτική κατάσταση της Εκκλησίας, τη μελλοντική Βασιλεία του Θεού και τον θρίαμβο του Χριστού στη μάχη του με τις αντίθετες δυνάμεις. Η εκδήλωση τελεί υπό την αιγίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Αργολίδος.

Σκηνοθεσία : Νικόλας Ταρατόρης. Αφήγηση : Νικόλας Ταρατόρης, Γιώργος Τασιάς, Αντώνης Σιούτος. Ύμνοι : Βυζαντινή Xορωδία Ιερού Ναού Αγίου Πέτρου υπό την διεύθυνση του Iωάννη Χαβιαρλή.

«Η αειφορική διάσταση και η μετασχηματιστική δυναμική της προφορικής παράδοσης σε μια διαθεματική προσέγγιση από την αρχαιότητα έως σήμερα, μέσα στη σχολική τάξη»

  «Ελεύθερο Βήμα»

Από την Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού.

Η Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού, αποδεχόμενη τις εκατοντάδες προτάσεις των επισκεπτών της και επιθυμώντας να συμβάλλει στην επίκαιρη ενημέρωση τους, δημιούργησε ένα νέο χώρο, το «Ελεύθερο Βήμα», όπου οι αναγνώστες της θα έχουν την δυνατότητα να δημοσιοποιούν σκέψεις, απόψεις, θέσεις, επιστημονικά άρθρα ή εργασίες αλλά και σχολιασμούς επίκαιρων γεγονότων.

Δημοσιεύουμε σήμερα στο «Ελεύθερο Βήμα» ανακοίνωση της Δρ. Χαράς Κοσεγιάν, Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων- λογοτέχνις, με θέμα:

 «Η αειφορική διάσταση και η μετασχηματιστική δυναμική της προφορικής παράδοσης σε μια διαθεματική προσέγγιση από την αρχαιότητα έως σήμερα, μέσα στη σχολική τάξη».

Η αειφορική αντίληψη στον πολιτισμό στρέφεται στην παρατήρηση της διαχρονικότητας της σκέψης, αλλά και στο δυναμικό μετασχηματισμό της προτείνοντας τη λειτουργική ένταξη της στο παρόν και στο μέλλον.

Άγαλμα του Ομήρου έξω από την Κρατική Βιβλιοθήκη του Μονάχου. Στη λεωφόρο Λούντβιχ, αγάλματα του Ιπποκράτη, του Αριστοτέλη, του Ομήρου και του Θουκυδίδη κοσμούν την Κρατική Βιβλιοθήκη του Μονάχου.

Σκοπός της εισήγησης είναι να αναδείξει τη βιωσιμότητα στοιχείων στην ποίηση και τη λογοτεχνία από τον Όμηρο έως τη συγχρονική δημοτική ποίηση, προτείνοντας τον τρόπο της δημιουργικής αξιοποίησής τους μέσα στη σχολική τάξη.

Επιθυμούμε να αντιληφθούν οι μαθητές ότι η συλλογική μνήμη διατήρησε αλλά και μετασχημάτισε τις επικές ποιητικές μορφές, το ύφος, τους αρχαίους μύθους, και τους παρέδωσε από στόμα σε στόμα στις επόμενες γενιές σε μια διαδικασία που διατηρήθηκε αναλλοίωτη ανά τους αιώνες, φτάνοντας να τους παραδώσει έως τις μέρες μας, αναδεικνύοντας με αυτόν τον τρόπο την ομορφιά, αλλά και την ουσία ενός πολιτισμού: λόγος για τον «πολιτισμικό συγκρητισμό», την αφομοίωση, δηλαδή, φαινομενικά ετερόκλητων στοιχείων στο ίδιο σύστημα και την παρουσίαση τους ως πρωτόφαντο ή ομοιογενές δημιούργημα. Οι ρίζες όμως και οι κλώνοι κινούνται προς πολλές και ετερόκλητες κατευθύνσεις στο χώρο και το χρόνο…

Για την ανάγνωση της ανακοίνωσης της κυρίας Χαράς Κοσεγιάν πατήστε διπλό κλικ στον παρακάτω σύνδεσμο: Η αειφορική διάσταση και η μετασχηματιστική δυναμική της προφορικής παράδοσης…

Κέντρο Ελληνικών Σπουδών – «Αρχαίες περσικές προσλήψεις του ελληνικού χώρου»

  “Events Series 2014”

«Κλασικά πρότυπα και η πρόσληψή τους: Από τους Αχαιμενίδες έως τον γερμανικό εθνοσοσιαλισμό»

Harvard

Την Τετάρτη, 9 Απριλίου 2014 και ώρα 8:00 μ.μ., στο Κέντρο Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Harvard στο Ναύπλιο (αίθουσα διαλέξεων «Οικογενείας Νίκου Μαζαράκη»), θα δώσει διάλεξη η Δρ Αντιγόνη Ζουρνατζή, Ιστορικός/Αρχαιολόγος, Κύρια Ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών, Τομέας Ελληνικής και Ρωμαϊκής Αρχαιότητος, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών.

 Θέμα της ομιλίας, η οποία εντάσσεται στο πλαίσιο της σειράς διαλέξεων και εκδηλώσεων «Events Series 2014», θα είναι:

«Αρχαίες περσικές προσλήψεις του ελληνικού χώρου».

Συνομιλητής της κυρίας Ζουρνατζή θα είναι ο Δρ Μάκης Απέργης, Ιστορικός, Επίτιμος Ερευνητικός Εταίρος, University College London.

Η διάλεξη διοργανώνεται σε συνεργασία με τον Σύλλογο Αποφοίτων του Πανεπιστημίου Harvard στην Ελλάδα.

Η σειρά εκδηλώσεων «Events Series 2014» πραγματοποιείται σε συνεργασία με τους Δήμους Ναυπλιέων, Άργους-Μυκηνών, Ερμιονίδας και Επιδαύρου.

«Αντιπολίτευση στο οθωνικό καθεστώς και ρήξη: Η Ναυπλιακή Επανάσταση του 1862». Δημήτρης Μαλέσης, Δρ. Ιστορικός. Ναυπλιακά Ανάλεκτα VIΙI, Πρακτικά Επιστημονικού Συμποσίου, «150 Χρόνια Ναυπλιακή Επανάσταση» Ναύπλιο, 2013.

Εξετάζονται οι κοινωνικές συνθήκες που επικρατούσαν στην ελληνική κοινωνία στα μέσα του 19ου αιώνα και αναζητούνται τα αίτια που οδήγησαν στα επαναστατικά γεγονότα του Ναυπλίου και, τελικά, στην κατάρρευση του οθωνικού καθεστώτος τον Οκτώβριο του 1862.

Νικόλαος Φλογαΐτης, διευθυντής της εφημερίδας «Συνταγματικός Έλλην».

Συγκεκριμένα, επισημαίνεται η αστικοποίηση, η σταδιακή βελτίωση του εκπαιδευτικού συστήματος με τη συνακόλουθη πτώση του ποσοστού των αναλφάβητων και η ανάδειξη μιάς νέας γενιάς, η οποία αποστασιοποιημένη από τις πολιτικές πρακτικές της γενιάς της Επανάστασης του 1821, επιδίωκε τη ρήξη με τις κατεστημένες νοοτροπίες. Ταυτόχρονα, τα παραδοσιακά κόμματα, έχοντας εξαντλήσει τις δυνατότητες εκπροσώπησης της κοινωνίας, είχαν κλείσει τον πολιτικό τους κύκλο, ενώ οι ελιγμοί του μονάρχη σε συνδυασμό με την επίταση των κατασταλτικών μηχανισμών δεν συνιστούσαν επαρκές πλαίσιο για την αναπαραγωγή του συστήματος.

Εστιάζεται, επίσης, η προσοχή σε αυτήν καθ’ εαυτή την πόλη του Ναυπλίου, η οποία ως ένα δυναμικό παραδοσιακό αστικό κέντρο συγκέντρωνε μία ανήσυχη κοινωνική και πνευματική ελίτ. Τα μέλη της, από τα τέλη της δεκαετίας του 1850, είχαν συγκροτήσει έναν ισχυρό αντιπολιτευτικό πόλο και εκδήλωναν σε κάθε ευκαιρία την αντίθεση τους στο «σύστημα». Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την παρουσία ενός ικανού αριθμού στρατιωτικών με αντικαθεστωτικά φρονήματα, οδήγησε στη δημιουργία ενός ισχυρού άξονα, ο οποίος με τη δυναμική ρήξη του Φεβρουαρίου θα δοκιμάσει τις αντοχές του καθεστώτος. Επιπλέον, η οχυρή θέση που διέθετε η αργολική πρωτεύουσα ευνοούσε την ανάπτυξη μιάς επαναστατικής δυναμικής.

Γίνεται αναφορά στα αιματηρά γεγονότα και τις διακηρύξεις των επαναστατών, ενώ επισημαίνεται ιδιαίτερα η τακτική της κυβερνητικής πλευράς, προκειμένου ν’ αντιμετωπίσει την πιο σοβαρή απειλή που γνώρισε πριν την ανατροπή της η δυναστεία, αλλά και η διχοστασία που παρατηρήθηκε μεταξύ των επαναστατών ως προς την τακτική που έπρεπε να ακολουθηθεί, δηλαδή παραμονή στην πόλη ή εκστρατεία στον πυρήνα του καθεστώτος, στην ίδια την πρωτεύουσα. Και ακόμη, η σημαντικότερη διάσταση στους κόλπους των επαναστατών, όταν η επανάσταση έπνεε τα λοίσθια, μεταξύ διαλλακτικών και αδιάλλακτων, οι οποίοι υποστήριζαν την άνευ όρων και προϋποθέσεων συνέχιση του επαναστατικού αγώνα.

Συμπερασματικά, η Ναυπλιακή Επανάσταση του 1862 μπορεί να μην ανέτρεψε το οθωνικό καθεστώς, ωστόσο του προκάλεσε ισχυρότατο πλήγμα, προλειαίνοντας ουσιαστικά το έδαφος για τη μεταπολίτευση του Οκτωβρίου.

Για την ανάγνωση της ανακοίνωσης του κυρίου Δημήτρη Μαλέσηπατήστε διπλό κλικ στον παρακάτω σύνδεσμο: Αντιπολίτευση στο οθωνικό καθεστώς και ρήξη.

Ο Σπύρος Καραμούντζος βραβεύτηκε στην Κίνα για την ποιητική του συλλογή Poet’s Garden

Poet’s Garden

Όταν πριν λίγο καιρό εκδώσαμε και παρουσιάσαμε την ποιητική συλλογή του Σπύρου Καραμούντζου «Ο Κήπος του Ποιητή» στην αγγλική γλώσσα σε μετάφραση της ικανής και έμπειρης Ζαχαρούλας Γαϊτανάκη, η οποία είναι και αυτή ποιήτρια, ευχηθήκαμε να είναι καλοτάξιδη. Δεν φανταστήκαμε όμως ότι θα φτάσει τόσο μακριά. Πέρασε τα σύνορα της Ελλάδας, πέταξε πάνω από την Ευρώπη, διάβηκε ωκεανούς και ηπείρους και έφτασε μακριά, πολύ μακριά, στην πολυάνθρωπη και μακρινή Κίνα.

Η ποίηση του Σπύρου Καραμούντζου έγινε δεκτή με πολύ αγάπη και εκτίμηση από τους πνευματικούς ανθρώπους μιας χώρας με διαφορετική κουλτούρα, με άλλα ήθη και μια γλώσσα που χαρακτηρίζεται ως ιδιαίτερα δύσκολη.

Γενικά, η γλώσσα αποτελείται από χαρακτήρες-λέξεις χωρίς μέρη του λόγου (κλιτά ή άκλιτα). Η σημασία μιας λέξης καθορίζεται από το σύνολο των λέξεων μέσα στη φράση. Αλλά και όλοι οι κινέζικοι χαρακτήρες αναπτύχθηκαν από παλαιότερες φόρμες ιερογλυφικών.

Σαν ένας νέος Μάρκο Πόλο, ο Σπύρος Καραμούντζος διάβηκε με την καρδιά του και τους στίχους του τους δρόμους του μεταξιού, έχοντας στις αποσκευές του ένα βιβλίο, μία ποιητική συλλογή. Ο πολυσήμαντος, πλήρης λόγος του, «άλωσε» το πνεύμα και τις ψυχές των Κινέζων.

Το Κέντρο Έρευνας της Διεθνούς Ποίησης και Μετάφρασης (IPTRC) της Κίνας με Πρόεδρο τον Dr. ZHANGZHI, βραβεύει κάθε χρόνο αξιόλογους διεθνείς ποιητές που έχουν μεταφραστεί στα Αγγλικά. Η Επιτροπή Κρίσης των βραβείων, ξεχώρισε αμέσως την ποιητική συλλογή του Σπύρου Καραμούντζου και τον βράβευσε ως έναν από τους καλλίτερους ποιητές της χρονιάς 2013 στον κόσμο. ( BEST POET OF THE YEAR 2013).

THE WORLD POETS QUARTERLY

«Ο Κήπος του Ποιητή» μεταφράστηκε στη γλώσσα τους και δημοσιεύτηκε στο έγκυρο τριμηνιαίο περιοδικό «THE WORLD  POETS QUARTERLY» (Ο Κόσμος των ποιητών) αλλά και σε άλλα λογοτεχνικά περιοδικά. Όταν παραλάβαμε αντίγραφο του περιοδικού, η χαρά μας ήταν απερίγραπτη, αφού στο εξώφυλλο είδαμε τον φίλτατο Σπύρο, να μας χαμογελά μ’ εκείνο το σεμνό και φωτεινό χαμόγελο και κοιτάζοντάς μας σε ευθεία γραμμή, όπως πάντα, με μάτια που λες πως κοίταζαν πέρα από τα πράγματα και τους ανθρώπους. Ίσως να κοίταζε τον αγαπημένο του κήπο με τους ηλίανθους, ίσως να έβλεπε από μακριά την πατρίδα του, τις κορυφές του Αρτεμισίου, που τόσο τραγούδησε.

Poet’s Garden

Όμως, μαζί με το Κινέζικο περιοδικό που προαναφέραμε, ακόμη ένα περιοδικό, αυτή τη φορά Κορεάτικο, φιλοξενούσε στις σελίδες του την συλλογή του Σπύρου Καραμούντζου. Το περιοδικό «THE INTERNATIONAL LITERARY ART MAGAZINE» (Διεθνές λογοτεχνικό περιοδικό τέχνης).

Τούτο τον καιρό, μια άλλη μακρινή χώρα γεύεται τους καρπούς του Κήπου του Ποιητή. Η μεγαλύτερη και πολυπληθέστερη χώρα της Λατινικής Αμερικής, η Βραζιλία, είναι ο νέος τόπος που ο Σπύρος Καραμούντζος, εκλήθη να μεταλαμπαδεύσει τον ελληνικό ποιητικό του λόγο. Πολλά ποιήματά του μεταφράστηκαν και φιλοξενήθηκαν ήδη από διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά.

Εμείς, στην Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας & Πολιτισμού, αισθανόμαστε μεγάλη χαρά και ικανοποίηση για το βιβλίο που εκδώσαμε, αλλά κυρίως γιατί ένας καλός φίλος μας, ο Σπύρος Καραμούντζος, χρίστηκε Πρέσβης των ελληνικών γραμμάτων και ιδίως της ποίησης, προβάλλοντας και διαδίδοντας το ελληνικό πνεύμα και την ελληνική κουλτούρα, σε χώρες μακρινές. Την Κίνα, την Κορέα, την Βραζιλία κ.α.

 Διαβάστε ακόμη:

Poet’s Garden (Ο Κήπος του Ποιητή) – Spiros K. Karamountzos

Νέα Έκδοση | Λυρικό Ημερολόγιο – Πάνος Λιαλιάτσης

Η Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας και Πολιτισμού με ιδιαίτερη χαρά και ικανοποίηση ανακοινώνει την έκδοση της ποιητικής συλλογής «Λυρικό Ημερολόγιο» του εκπαιδευτικού – λογοτέχνη Πάνου Λιαλιάτση. Παραδίδεται στον κόσμο ένας καλαίσθητος τόμος με τα άπαντα του ποιητή. Η έκδοση των ποιητικών απάντων ενός δημιουργού, δίνει την δυνατότητα στον αναγνώστη να εντρυφήσει στο σύνολο του έργου του και στις κατά καιρούς πτυχώσεις του ποιητικού του οίστρου. Εμείς, στην Αργολική Βιβλιοθήκη, μόλις έφτασαν τα πρώτα βιβλία, αισθανθήκαμε την οσμή του νωπού ακόμη μελανιού σμιγμένη με την ευωδία του θυμιάματος και των αρωμάτων που η ποίηση του Πάνου Λιαλιάτση αναδύει.

Λυρικό Ημερολόγιο

Στην τιμητική βραδιά που οργανώθηκε στο Βουλευτικό Ναυπλίου, σε μια κατάμεστη αίθουσα, μίλησαν για τον ποιητή ο Δρ Κοινωνιολογίας κ. Γιώργος Κόνδης και η Καθηγήτρια – Λογοτέχνις κα Κατερίνα Παπαδριανού. Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι η εισαγωγή στο βιβλίο είναι του Καθηγητή νέων ελληνικών στο Εθνικό Ινστιτούτο Ανατολικών Γλωσσών και Πολιτισμού στο Παρίσι, Henri Tonnet.

Εδώ, παραθέτουμε ολόκληρη την εισαγωγή του Henri Tonnet και αποσπάσματα από τις ομιλίες των δύο διαπρεπών επιστημόνων.

H ποίηση και ο μυστικισμός

Με τον τόμο που συγκεντρώνει τις ποιητικές συλλογές που δημοσίευσε από το 1965, ο Πάνος Λιαλιάτσης μάς δίνει την ευκαιρία να ακολουθήσουμε την πνευματική και ποιητική του πορεία και να αξιολογήσουμε συνοπτικά την πρωτοτυπία της προσφοράς του στα ελληνικά γράμματα.

Επειδή τα ποιήματα αυτά αποτελούν το έργο μιας ολόκληρης ζωής, ο αναγνώστης αναρωτιέται αν υπήρξε σημαντική η εξέλιξη της θεματικής και της τεχνοτροπίας του ποιητή κατά το χρονικό διάστημα αυτό. Για να απαντήσουμε πρέπει να κάνουμε μια πρώτη επισήμανση. Όταν ο Λιαλιάτσης δημοσιεύει την πρώτη συλλογή του είναι 29 χρόνων. Προφανώς είχε ήδη φτάσει στην ποιητική του ωριμότητα. Ως προς την ενδεχόμενη εξέλιξή του θα έλεγα πως δεν φαίνεται πουθενά καμία ριζική αλλαγή στη θεματική ή στην τεχνοτροπία.

Διακρίνουμε όμως στο έργο δυο τάσεις που δεν ολοκληρώνονται ποτέ πλήρως. H πρώτη είναι μια τάση σε μια όλο και μεγαλύτερη συντομία και η δεύτερη, η οποία φαίνεται καθαρά στις τελευταίες συλλογές των ποιημάτων, στο «Βραχύ Mοναχολόγιο» και στη «Xαρμολύπη», είναι μια αφηγηματική τάση που εκδηλώνεται σε ανέκδοτα για φανταστικές φυσιογνωμίες κληρικών.

Επίδραση δύο μεγάλων

Ίσως κάνω λάθος, αλλά αυτές οι δύο τάσεις μπορούν να οφείλονται εν μέρει στην επίδραση δυο μεγάλων ποιητών των νεοελληνικών γραμμάτων, του Σεφέρη και του Καβάφη. Βέβαια ο ποιητής, που γεννήθηκε στην Ασίνη, δείχνει περισσότερο επηρεασμένος, στη μορφή των ποιημάτων του, από τον ποιητή του «Βασιλιά της Ασίνης». Στον Σεφέρη, ο Λιαλιάτσης μου φαίνεται να οφείλει την καθαρή – μερικές φορές κρυστάλλινη – ποίηση που διαποτίζει τα έργα του και την προτίμηση για τη συντομία· αυτή η τάση φτάνει στο αποκορύφωμά της στα ολιγόστιχα ποιήματα του «Λογισμοί λανθάνοντες και δάκνοντες». Aυτό δεν σημαίνει βέβαια πως ο Λιαλιάτσης θεωρεί τον εαυτό του μαθητή του Σεφέρη· στους «Ανωνύμους της Ασίνης» αφήνει να διαφαίνεται μάλιστα κάποια ενόχληση μπροστά στις βεβαιότητες του Σεφέρη. Αντίθετα η ειρωνική αφήγηση ανεκδότων για μοναχούς ή ιεράρχες, όποια και να είναι η πραγματική προέλευση αυτής της διάθεσης, μου θυμίζει τον τόνο ορισμένων ποιημάτων του Αλεξανδρινού ποιητή.

Kατά τη γνώμη μου, μια μορφή καβαφισμού είναι αισθητή στη δομή του ποιήματος «Eλένη». Παρ’ όλες τις ενδεχόμενες επιδράσεις που δέχτηκε, η ποιητική φωνή του Π. Λιαλιάτση είναι απόλυτα ειλικρινής και πρωτότυπη, αναλλοίωτη από τον «Φράχτη» ως την «Όγδοη ημέρα».

Σε τι συνίσταται η πρωτοτυπία αυτής της φωνής; Θα ήταν ριψοκίνδυνο να προτείνω εδώ μια οριστική απάντηση. Είναι φανερό πως ο συγγραφέας αντλεί πολλά θεματικά και μορφικά στοιχεία από την Iερά Γραφή, τους Πατέρες της Ανατολικής Εκκλησίας και τη «Φιλοκαλία». O ικανός αναγνώστης, για να διατυπώσει μια εμπεριστατωμένη γνώμη, θα έπρεπε να ξέρει καλά αυτά τα έργα. Αφού αποκλείεται να επιδοθώ σε μια έστω και πρόχειρη «διακειμενική» ανάγνωση του έργου του Π. Λιαλιάτση, θα περιοριστώ στην υποκειμενική και αναγκαστικά επιφανειακή προσέγγιση ενός απλού αναγνώστη. 

Πάνος Λιαλιάτσης

Το πρώτο που μου κάνει εντύπωση είναι η συνύπαρξη στο έργο του Λιαλιάτση φαινομενικά αντιφατικών στοιχείων. O ποιητής παραδέχεται και χρησιμοποιεί αριστοτεχνικά τη γοητεία της ελληνικής γλώσσας και συγχρόνως ελέγχει αυστηρά τη λεκτική πλημμύρα που απειλεί τους λάτρεις αυτής της καθαυτού ποιητικής γλώσσας. Ελευθερώνει τον στίχο από τη ρίμα και τα παραδοσιακά μέτρα, αλλά δίνει σε κάθε ποίημα τον δικό του ρυθμό. Εστιάζει την προσοχή του σε συγκεκριμένες στιγμές (στιγμιότυπα) της πνευματικής ζωής και ταυτόχρονα διηγείται μικρές ιστορίες, που αν τις διαβάσουμε στη συνέχεια, αποτελούν το «μυθιστόρημα μιας ψυχής» (βλ. το ποίημα «Εωσφόρος» και άλλα).

Όλες αυτές οι φαινομενικές αντιφάσεις προέρχονται, νομίζω, από τη φύση της χριστιανικής ποίησης που καλλιεργείται από τον Λιαλιάτση. Πολιτισμικά ο χριστιανισμός βρίσκεται στο σταυροδρόμι διάφορων γλωσσών και παραδόσεων. Αυτό φαίνεται στην ποιητική γλώσσα που χρησιμοποιείται από τον Λιαλιάτση. Βέβαια η ελληνική παράδοση υπερισχύει παντού, όχι μόνο ως κληρονομιά του εξελληνισμένου πρώτου χριστιανισμού, αλλά και ως συνδυασμός χριστιανισμού και ειδωλολατρίας. Μερικές φορές, στο λεξιλόγιο της Παλαιάς Διαθήκης που χρησιμοποιείται συχνά, ακούγονται και μακρινοί απόηχοι της σημιτικής γλώσσας που μιλούσε ο Iησούς. Oι υπερευαίσθητες κεραίες του ποιητή πιάνουν και την ειδική γοητεία λέξεων όπως Xερουβείμ, Pαάβ, Iεριχώ, Xαναάν, Ραβουνί. O Λιαλιάτσης μιμείται με ευχαρίστηση το βιβλικό ύφος και υιοθετεί την εβραϊκή σύνταξη των O΄: «Kαι εγένετο πάλι χάος/επί του προσώπου της γης».

Ένας χριστιανός ποιητής μπορεί να μας παρουσιάσει τις δυσκολίες της καθημερινής ζωής και της συνοδοιπορίας μας με τον Εσταυρωμένο ή τις πολύπλευρες κοινωνικές και πολιτικές εφαρμογές του ευαγγελικού μηνύματος κοκ. O Λιαλιάτσης είναι μόνο ο ποιητής του μυστικισμού. Αυτή είναι η μεγαλύτερη πρωτοτυπία και η μοναδική αξία του. Δεν ικανοποιείται με τις κοσμικές πλευρές του χριστιανισμού. Πάει αμέσως στην ουσία – και στα πιο δύσκολα και τα πιο απαιτητικά στοιχεία της χριστιανικής ζωής – στην προσωπική «ερωτική» σχέση του πιστού με τον Θεό του. Με αυτήν την προοπτική τίθεται πρώτα – πρώτα το πρόβλημα της νομιμότητας της ποίησης ως μέσου επικοινωνίας με τον Θεό.

Oι απαντήσεις του ποιητή σ’ αυτό το ερώτημα ποικίλλουν. Mια φορά, απαντώντας στην ειρωνική παρατήρηση ενός μοναχού, ο ποιητής ισχυρίζεται πως η ποίηση «είναι η μονακριβή του Θεού». Αλλού, όμως, διαπιστώνει την κατωτερότητα του ποιητικού λόγου μπροστά στην άμεση μυστική επαφή με τον Θεό. H ποίηση γεννιέται από την αποτυχία του μυστικού εγχειρήματος. «H σιωπή μου σ’ έστεψε ποιητή», λέει ο Θεός. Αντίθετα, όταν επιτέλους επιτευχθεί η μυστική έκσταση, η ποίηση με τις απλές ανθρώπινες λέξεις της δεν χρησιμεύει πια σε τίποτα: «Tώρα βουλιάζουν οι λέξεις (…) βλέπω εσένα». Ίσως θα μπορούσαμε να πούμε πως η ποίηση είναι μια εκλεπτυσμένη μορφή προσευχής· αλλά αυτή η εντρύφηση στις λέξεις έχει κάτι φιλάρεσκο και κοσμικό, που μπορεί να δυσαρεστήσει τον Θεό: «O Iησούς δεν διαβάζει τους στίχους μου», παραπονιέται ο ποιητής.

Eσωτερικό δράμα

Aυτές οι πρώτες παρατηρήσεις μας επιτρέπουν, νομίζω, να καταλάβουμε το εσωτερικό δράμα που είναι το κύριο θέμα της ποίησης του Λιαλιάτση. H ποίησή του κινείται στον ενδιάμεσο χώρο, ανάμεσα στην απιστία και τη χαρούμενη και ανείπωτη συνάντηση με τον Θεό. Ακόμη και η αμφιβολία επιτρέπει κάποια επαφή με το θείον ή με την Αγάπη. Έτσι κάθε ποίημα είναι και μια καινούργια περιπέτεια της ψυχής στην αναζήτηση του Θεού. O ποιητής δεν παρουσιάζει αφηρημένα ή φιλοσοφικά τα εμπόδια που εμφανίζονται στον δρόμο του προς τον Θεό.

Γι’ αυτόν αυτά τα εμπόδια αποτελούν κάτι συγκεκριμένο, τον Φράχτη – που δίνει τον τίτλο στην πρώτη συλλογή του βιβλίου. H ανθρώπινη φύση δεν επιτρέπει την υπέρβαση αυτού του εμποδίου. Yπάρχει όμως μια ανθρώπινη εμπειρία που δίνει την εντύπωση -την ψευδαίσθηση;- μιας απόλυτης ένωσης με τον Άλλο, ο Έρωτας. Έτσι στη διαλεκτική της ποίησης του Π. Λ., δίπλα στην Aγάπη και τη Σιωπή, υπάρχει και η Γυναίκα. Σ’ αυτή τη μυστική οικονομία η Γυναίκα είναι μια αμφίσημη έννοια. Ανάλογα με τις περιστάσεις, μπορεί να μας βοηθάει να πλησιάσουμε τον Θεό ή, σαν μια σαγηνεύτρια Ελένη, να μας απομακρύνει απ’ Aυτόν.

Πόρτες στην ομορφιά

Aλλ’ ίσως δεν είναι απαραίτητο να έχουμε εμβαθύνει στην ποιητική θεολογία ή τη θεολογική ποίηση του Λιαλιάτση για να απολαμβάνουμε τα ποιήματά του. Aρκεί να μας αρέσουν οι ωραίοι στίχοι. Διαβάζοντας τον ποιητή μπορούμε να κάνουμε μια πλούσια συγκομιδή αρμονικών στίχων που θέλγουν τα αυτιά μας και μας ανοίγουν τις πόρτες ενός άλλου κόσμου, του κόσμου της ομορφιάς».

Μεταξύ άλλων ο Δρ. Κοινωνιολογίας κος Γιώργος Κόνδης είπε:

Δύσκολο, πολύ δύσκολο, να παρουσιάσει κανείς τη ζωή και το έργο ενός ανθρώπου όπως του Πάνου Λιαλιάτση διατηρώντας μια ισορροπία ανάμεσα στην προσωπικότητα, το έργο και τη συμβολική της παρουσίας ενός ανθρώπου που αναζητά το αίτιο της ύπαρξής του στον αναχωρητισμό και ταυτόχρονα στην εγκοσμιότητα. Μόνο ως άσκηση πνευματική μπορεί κανείς να διανοηθεί μια τέτοια παρουσίαση και να ξεπεράσει το φόβο της απλουστευτικής καταγραφής μιας πορείας ζωής. Τον ευχαριστώ λοιπόν γιατί θέλησε χωρίς να δέχεται τον παραμικρό αντίλογο, να κάνω αυτή τη δύσκολη άσκηση υποδεικνύοντάς μου μάλιστα αρκετές φορές πως η παρουσίαση θα πρέπει να είναι απέριττη, σοβαρή, χωρίς ακρότητες.

Θα ξεκινήσω λοιπόν από αυτήν ακριβώς τη σπάνια αρετή του Δασκάλου με Δ κεφαλαίο. Την δημιουργική πορεία ζωής, όπου οι ανησυχίες, οι αναζητήσεις, τα συναισθήματα και οι στοχασμοί, αποτελούν μέρος μιας ήρεμης, αθόρυβης αν θέλετε στάσης, ενός αναχωρητισμού που επιτρέπει την κατάκτηση της αυτογνωσίας, του επίπονου διαλογισμού για το περιεχόμενο και τον σκοπό της ίδιας της ύπαρξης. Κι έπειτα, θα πρέπει να υπάρξει επιστροφή στα εγκόσμια. Στον βιοπορισμό. Στην οικογένεια. Στην εργασία. Στη βουή της πόλης. Το ίδιο ήρεμα και αθόρυβα. Αποδίδοντας το αποτέλεσμα της ψυχικής και διανοητικής διεργασίας που μόλις είχε περατώσει, στον κόσμο, στους γύρω του, στους μαθητές του. Γράφει ποιήματα, μεταφράζει λογοτεχνικά έργα, ασκείται στην ιστορία της λογοτεχνίας χαρίζοντας στον τόπο ένα εξαιρετικό έργο, την Αργολική Λογοτεχνία, αρθρογραφεί παρουσιάζοντας ένα μέρος της προσωπικής του πορείας, των δικών του αναζητήσεων και στάσεων ζωής…

Αυτή λοιπόν η πορεία ζωής, κατά την ταπεινή μου γνώμη, συνιστά κοινωνικό παράδειγμα. Και ο συμβολισμός του είναι τόσο πιο δυνατός όσο πιο θορυβώδης και επίπλαστη παρουσιάζεται και εξελίσσεται η περιρέουσα πραγματικότητα. Ο Πάνος Λιαλιάτσης προέρχεται από την σπάνια εκείνη φύτρα ανθρώπων που έχουν ταχθεί να υπενθυμίζουν τις απαράβατες αρχές και τους όρους του εν κοινωνία βίου. Την ευγένεια, το ήθος, την εργατικότητα, την χρηστή προσωπικότητα ως αποτέλεσμα του αγαθού της παιδείας, την απόδοση στην κοινωνία των αποτελεσμάτων ενός έργου που του είχε ανατεθεί. Είναι ακριβώς αυτά τα χαρακτηριστικά που ξεχωρίζουν, ιδιαίτερα σήμερα, τον αξιοπρεπή από τον αυλοκόλακα, τον πεπαιδευμένο από τον απαίδευτο και τον ημιμαθή, τον σκεπτόμενο Πολίτη από τον πιθηκισμό της μάζας, την κριτική σκέψη από τον μηρυκασμό…

Πάνος Λιαλιάτσης

Ο Πάνος Λιαλιάτσης είναι από τους ανθρώπους που αντιστέκονται στη γενικευμένη πλέον αγένεια μιας κοινωνίας που έμαθε να καταναλώνει χωρίς όρια και να εξισώνει χωρίς ηθικές αναστολές. Και γι’ αυτό το έργο του έχει ιδιαίτερη αξία. Είναι έργο ζωής. Έργο που διαμορφώνεται σε μια πορεία ζωής.

Η κλίση του για τη λογοτεχνία και ιδιαίτερα την ποίηση αρχίζει από τα εφηβικά του χρόνια κα εντείνεται στη διάρκεια των φοιτητικών χρόνων. Όμως, είναι ο επαγγελματικός στίβος που θα κάνει πραγματικότητα το όνειρό του να βρεθεί σε μαθητική τάξη διδάσκοντας και θα αναδείξει τις αρετές ενός πραγματικού Δασκάλου. «Γεννήθηκα ξημερώνοντας των Τριών Ιεραρχών» εξομολογείται και το επαναλαμβάνω μπροστά σας σαν για να πω πως ορισμένα πράγματα του βίου έχουν προ…καθοριστεί!

Περνά από το Δημοτικό Σχολείο Ασίνης και το Γυμνάσιο Ναυπλίου μέχρι το 1955 και στη συνέχεια εισάγεται στη Θεολογική Σχολή Αθηνών όπου φοιτά με υποτροφία του ΙΚΥ και παρακολουθεί ταυτόχρονα τη Φιλοσοφική Σχολή. Το 1963 -64 βρίσκεται στο Παρίσι με την υποτροφία της Καθολικής Εκκλησίας Oeuvred’Orient. Επιστρέφοντας την άνοιξη του 1964 η θέση του Επιμελητή ανηλίκων στο Πρωτοδικείο Ναυπλίου τον περιμένει. Αποκτά μια πρόσθετη επαγγελματική εμπειρία αλλά και γνώσεις σε νέα επιστημονικά αντικείμενα όπως τα νομικά και η εγκληματολογία.

Έτσι, μετά από βιοποριστική περιήγηση 10 ετών, φτάνει στο 1972 για να κάνει πραγματικότητα το όνειρό του να διδάξει και να αναζωπυρώσει τη φλόγα που καίει μέσα του για την Εκπαίδευση.

Ο Πάνος Λιαλιάτσης θα δώσει ένα σοβαρό αγώνα για να ξεφύγουν εκπαιδευτικοί και μαθητές από την λογική μιας επαγγελματικής εκπαιδευτικής βαθμίδας που βρίσκεται σε κατώτερη θέση, υποβαθμισμένη δηλαδή, σε σχέση με την αντίστοιχη του γενικού λυκείου. Ολόκληρη η παρουσία του και η εκπαιδευτική του δραστηριότητα προσανατολίζονται στο να δημιουργήσουν ακριβώς μια αντίθετη εικόνα και να τονώσουν το ενδιαφέρον για τον πολιτισμό ως αναπόσπαστο κομμάτι της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Οι εκδρομές, οι σχολικές εορτές, οι ώρες οι αφιερωμένες στη λογοτεχνία και την ποίηση, δημιουργούν ένα σημαντικό ανάχωμα στην σκέψη «παιδιών ενός κατώτερου θεού».

Αλλά ο αγώνας του εκπαιδευτικού Λιαλιάτση στην επαγγελματική εκπαίδευση δεν αποτελεί τυχαία παρόρμηση ή έστω χαρούμενο ξέσπασμα από την αναπάντεχη πραγματοποίηση του ονείρου να δει εαυτόν διδάσκοντα. Είναι αποτέλεσμα μιας βαθιάς και γόνιμης διαδικασίας αυτογνωσίας και αυτοκαθορισμού στο σύνολο και ιδιαίτερα απέναντι στους νέους. Ήδη σε καιρούς περίεργους ο Πάνος Λιαλιάτσης τολμά να εκφράσει άποψη για τη σεξουαλικότητα των νέων και μάλιστα σε χριστιανικό περιοδικό με τόση και τέτοια καθαρότητα λόγου που προκαλεί έκπληξη αν αναλογισθεί κανείς τη χρονική περίοδο! Στη «Σύναξη» Νο 6 δημοσιεύει απάντηση στις αιτιάσεις ενός κ. Νέλλα :

«Αγαπητέ κύριε Νέλλα,

Το αφιέρωμα της «Σύναξης» στο ανθρώπινο σώμα ήταν πράγματι «ωραίο», γιατί έλειπε από τις σελίδες του το ανθρώπινο σώμα! Έλειπε δηλαδή ο έρωτας, η λειτουργική του, η συμβολική του, τούτη η materialgravis, η ξορκισμένη πραγματικότητα των θεολόγων ή, καλύτερα, των θρησκευομένων. Αφού ξεφύγαμε έτσι αυτή τη βασική λειτουργία του σώματος, καταφέραμε να το αποπνευματώσουμε και να το ωραιοποιήσουμε. Για άλλη μια φορά, η ορθόδοξη προβληματική απέφυγε τούτο το αγκάθι, που ματώνει ανέκαθεν το σώμα των θεολόγων. (…)

Πάντως οι νέοι μας σήμερα μεγαλώνουν ερήμην της Εκκλησίας. Έχουν τη γνώμη πως ξεμπέρδεψαν πια μ’ αυτήν και είναι ολότελα ελεύθεροι. Έτσι αρχίζει η δυστυχία τους: νέοι φανατισμοί, μίση, δουλείες, πάθη. Τούτη τη φορά δεν φτάνουν στο προγονικό τους «μέτρο». Τους προκαλεί η σιγή των χριστιανών για τα πεδία του σώματός τους που οι νέοι καταφάσκουν και γι’ αυτό κραυγάζουν. Αν τους είχαμε μιλήσει για την ερωτική ομιλία, που εικονίζει την καθολική δημιουργική λειτουργία και είναι προάγγελος της Αγάπης, όπου συναιρείται το εγώ και τα συ των σωμάτων μας στο εμείς του ποιητικού μυστηρίου, δε θα έφευγαν, ίσως, από την Εκκλησία. Θα έμεναν να φτιάξουν ζωντανά σπιτικά, σωστά παιδιά, λυτρωτική τέχνη και κατοικήσιμες πόλεις. Αλλά ποιος υπεύθυνος θα τους μιλήσει σ’αυτή τη γλώσσα;»

Ο Πάνος Λιαλιάτσης δεν σταμάτησε μόνο στη συγγραφή. Δεν περιορίστηκε απλά στη μνημόνευση. Συμμετείχε ενεργά στην πολιτισμική παραγωγή του τόπου και συνέβαλε στη διαμόρφωση και εξέλιξη δυο εξαιρετικών χώρων πνευματικής και επιστημονικής έκφρασης για το Ναύπλιο και την Αργολίδα: την Βιβλιοθήκη του «Παλαμήδη» και τα «Ναυπλιακά Ανάλεκτα». Και οι δυο χώροι αποτελούν ακόμα και σήμερα ζωντανούς οργανισμούς γενικότερης πολιτισμικής ανάπτυξης και έκφρασης.

Στη Γαλλία ο Πάνος Λιαλιάτσης θα έρθει με μεγαλύτερη ευκολία σε επαφή με τα μεγάλα ερωτήματα της εποχής και τις σημαντικές φιλοσοφικές σκέψεις και αναζητήσεις. Ο Danieloux θα τον επηρεάσει σοβαρά ώστε να βιώσει ένα δυνατό δίλλημα ως προς τις πνευματικές του αναζητήσεις ανάμεσα στη λογοτεχνία ή την πατρολογία. Η φιλοσοφική Σχολή αποτελούσε για μεγάλο χρονικό διάστημα τον αγαπημένο του χώρο για τον προσανατολισμό των φιλοσοφικών του αναζητήσεων.   Ανάμεσα στα πολλά έργα που θα μεταφράσει δυο είναι τα πιο σημαντικά και ταυτόχρονα ενδεικτικά των πνευματικών του αναζητήσεών. «Ο Ιησούς της Ναζαρέτ όπως τον είδαν όσοι τον γνώρισαν» του καθηγητή και Δημάρχου του Στρασβούργου Etienne Trocquet και «Η Ιστορία της Ελληνικής Γλώσσας» του Ηenri Τonnet που θα μεταφράσει μαζί με την καθηγήτρια της Γαλλικής γλώσσας Μαρίνα Καραμάνου.

Μπορεί το έργο του Πάνου Λιαλιάτση να χαρακτηρίζεται από την προσπάθεια να καταγράψει τη ζωή ως ένα διαρκές θαύμα στο δοκίμιο, όμως η μεγάλη του αγάπη για την ποίηση θα προσδώσει στην προσπάθεια αυτή ένα ξεχωριστό βηματισμό. Ήδη από τα εφηβικά του χρόνια όταν πρωτοδημοσιεύει ποιήματα στην εφημερίδα του Ναυπλίου «Σύνταγμα» αλλά και σε άλλες εφημερίδες της Αργολίδας· ως φοιτητής στη φιλολογική «Βραδυνή» που διευθύνει στη δεκαετία του 60 ο Μπάμπης Κλάρας και αργότερα στην Καθημερινή, τη Νέα Εστία, την Εποπτεία, τη Σύναξη και σε πολλά άλλα λογοτεχνικά βήματα, ο Πάνος Λιαλιάτσης θα δημιουργήσει έναν βαθύ πνευματικό δεσμό με την Ποίηση, με το χώρο δηλαδή που του επιτρέπει και σήμερα ακόμα να βιώνει τον αναχωρητισμό και να χαίρεται την εγκοσμιότητα.

Τέλος, η κα Κατερίνα Παπαδριανού, στην εισήγησή της μίλησε για τον ερωτικό Πάνο Λιαλιάτση, προσεγγίζοντας το θέμα της με ιδιαίτερη λεπτότητα και ευαισθησία.

Ο ποιητής Πάνος Λιαλιάτσης στην πλειοψηφία των ποιημάτων του είναι τρυφερός και ερωτικός. Ο Έρωτας στον οποίο αναφέρομαι αφορά στο τετράπτυχο Αγάπη-Ασίνη- Ανάπλι- Αγιόρος. Και οι τέσσερις λέξεις αρχίζουν από Α. Σύμπτωση; Ίσως.   Έρωτας για τον Κύριο, την Ορθοδοξία, τη Ζωή, τη Γυναίκα, τον Έρωτα για την Υπέρβαση και την Τελειότητα, τον Πλατωνικό έρωτα.

Παλικάρι είκοσι ετών ήρθε εξαίφνης τη νύχτα η αρρώστια να σου κλέψει το μισό φως της ημέρας και να κομίσει την ασχήμια στην όψη σου.Τότε πάλεψε με τον πόνο και τη θλίψη και τελικά συμβιβάστηκε με τον εαυτό του ανοίγοντας διάλογο με το έσω φως. Έτσι τον βρήκε και τον φίλησε ο θεός καταμεσίς στον κήπο των άστρων και από τότε γυρίζει τρελός στις στέρνες κυνηγώντας τα κοιμισμένα κουνούπια που φράζουν τον ουρανό και ύστερα άρχισε να σαλεύει τα πάντα που τον αφορούσαν και τον άγγιζαν και έγινε ο ποιητής σαλός. Ταράζει και ταράζεται. Ερωτεύτηκε την Ποίηση, την ποίηση στην οποία και βρήκε γιατρειά.

Μα εκεί που ο ποιητής φαίνεται να παλεύει πολύ, να αγωνίζεται σκληρά είναι στην προσπάθεια να ακουμπήσει, να πλησιάσει το Θεό. Ορέγεται να γευτεί τον ουράνιο παράδεισο και τεντώνει τα χέρια και το κορμί για το άπιαστο, την άλλη ύλη, την πνευματική. Και μετά από μεγάλο αγώνα και εκεί που ήλπιζε να βρει τη λύτρωση, αναδιπλώνεται και γυρνάει πάλι στη γη και στη σκληρή πραγματικότητα, φοβισμένος, αδύναμος, συντριμμένος από την απότομη πτώση κάνοντας αυστηρή κριτική στον εαυτό του…

Ο ποιητής στο ποίημα « Ο ΦΡΑΧΤΗΣ» που είναι της σχολής του Γιώργου Σεφέρη εκφράζεται με στίχους που εξιδανικεύουν τον Έρωτα   «της άλλης όχθης, όπου εκεί ακούς τη μουσική του Θεού και αφουγκράζεσαι την αναπνοή των αγγέλων». Θέλει ν’ ανέβει στα ύψη, κάνει πρόβες και δοκιμές, γυμνάζεται δυνατά για να ξεπεράσει τα εμπόδια για να πηδήξει το «ΦΡΑΧΤΗ» και να βρεθεί στον άλλο κόσμο, αυτόν που ονειρεύεται. Βλέπει όμως πως δεν μπορεί να τα καταφέρει όσο κι αν προσπαθεί όσο κι αν ματώνει και ύστερα απογοητεύεται και προσγειώνεται με κρότο. Πώς να πηδήξει το «Φράχτη», πώς να ξεπεράσει τα εμπόδια για να περάσει στην αντίπερα όχθη; Εδώ μοιάζει με τον Καβάφη γιατί μόνιμα έχει τη βάσανο που δεν τον αφήνει ήσυχο, υπάρχει ένας κόσμος που είναι όπως τον έχει φανταστεί ο ιδεατός, ο όμορφος, ο ερωτικός, ο αγνός και αμόλυντος αλλά η ζωή είναι αλλιώς και τον προσγειώνει ανώμαλα μέσα στην καθημερινότητα και τη ρουτίνα αναγκάζοντάς τον να εγκαταλείψει τα άπιαστα όνειρα και τα ιδανικά και να ζήσει στα καθημερινά, τα δύσκολα και τα ανούσια. Ίπταται, αιωρείται ανάμεσα σε αυτό που θέλει και αυτό που πρέπει, έτσι απολογείται:

«Τι πληγή μετά την πρώτη μαγεία

να ξυπνήσεις σε μια μικρή πολιτεία

με την ομορφιά περιφραγμένη

και τα όνειρα αραδιασμένα σε ευθείες!»

Στο τέλος γέρνει με τους αδύναμους και καλοτυχίζει όλους όσους δεν διάβηκαν το φράχτη και έμειναν δεμένοι στις ρίζες τους, μακαρίζοντας όμως τους τολμηρούς οδοιπόρους. Εδώ, γιατί ο ποιητής άλλαξε γνώμη, τι συνέβη, γιατί δεν τόλμησε να πηδήξει το φράχτη και να περάσει στην αντίπερα όχθη; Μόνο ο ποιητής το γνωρίζει. Τέλος, απροσδόκητα σαν να θέλει να δικαιολογηθεί βγάζει το συμπέρασμα πως:

«…Η απόσταση γεννά την Εδέμ…»

Και μετά γίνεται αυστηρός τιμωρός του «αδύναμου εαυτού του» λέγοντας πικρόχολα:

«…πως ο θεός δε συμπαθεί τους βιαστικούς αγίους

και τους ειρωνεύεται κάποτε γκρεμίζοντάς τους

στο πρώτο σκαλί-λένε και πιο χαμηλά».

Αν θελήσει κάποιος να επιλέξει από τα ποιήματα του Πάνου Λιαλιάτση για να κάνει μια παρουσίαση των ποιημάτων του, πολύ γρήγορα θα αντιληφθεί πως είναι δύσκολο να διαλέξει. Είναι όλα ένα κι ένα, καλοδουλεμένα, προσεγμένα με απλά και καθαρά ελληνικά αφού ο ποιητής είναι ένας τέλειος γνώστης της ελληνικής γλώσσας αλλά και της γλώσσας του Ευαγγελίου. Δεν είναι φλύαρος είναι φειδωλός, κατανοητός, λαγαρός και ήρεμος. Η ανάγνωσή τους δεν σε αγχώνει παρά σε ηρεμεί και σε λυτρώνει, αφού βρίσκεις πολλούς στίχους του, να σε αγγίζουν και να σε αφορούν. Σου κάνει καλό θαρρώ, στην ψυχή σου. Ναι η ποίηση του Πάνου Λιαλιάτση είναι ψυχοθεραπευτική!

Πάνος Λιαλιάτσης

«Λυρικό Ημερολόγιο»

Έκδοση: Αργολική Αρχειακή Βιβλιοθήκη Ιστορίας & Πολιτισμού

Άργος, Μάρτιος, 2014.

192 σελίδες

ISBN 978-960-9650-10-6

Τα Αρωγά Μέλη της βιβλιοθήκης, προκειμένου να προμηθευτούν δωρεάν τη νέα αυτή έκδοση, μπορούν να απευθύνονται στην Αργολική Βιβλιοθήκη, τηλέφωνο 27510 61315, τις εργάσιμες ώρες και ημέρες.

Κέντρο Ελληνικών Σπουδών –  «Η χρήση της ελληνικής αρχαιότητας στον γερμανικό ολοκληρωτισμό»

  “Events Series 2014”

«Κλασικά πρότυπα και η πρόσληψή τους: Από τους Αχαιμενίδες έως τον γερμανικό εθνοσοσιαλισμό»

Harvard

Την Τετάρτη, 30 Απριλίου 2014 και ώρα 8:00 μ.μ., στο Κέντρο Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Harvard στο Ναύπλιο (αίθουσα διαλέξεων «Οικογενείας Νίκου Μαζαράκη»), θα δώσει διάλεξη ο Ανδρέας Ιωαννίδης, Αντιπρύτανης, Αναπληρωτής Καθηγητής Νεοελληνικής Τέχνης από τον 19ο αιώνα έως σήμερα, Τμήμα Θεωρίας και Ιστορίας της Τέχνης, Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών.

Θέμα της ομιλίας, η οποία εντάσσεται στο πλαίσιο της σειράς διαλέξεων και εκδηλώσεων «Events Series 2014», θα είναι:

«Η χρήση της ελληνικής αρχαιότητας στον γερμανικό ολοκληρωτισμό».

Η σειρά εκδηλώσεων «Events Series 2014» πραγματοποιείται σε συνεργασία με τους Δήμους Ναυπλιέων, Άργους-Μυκηνών, Ερμιονίδας και Επιδαύρου.